Perenco is al enkele weken brandend actueel. Twee onderzoeksmedia, Disclose en Investigation Europe, hebben onlangs vernietigende rapporten gepubliceerd over de activiteiten van het Franse bedrijf in de Democratische Republiek Congo[1]. Verder hebben de NGO’s Sherpa en Friends of the Earth juridische stappen ondernomen tegen het bedrijf omdat bij hun olie- en gaswinning in het buitenland niet wordt voldaan aan hun due diligence-verplichting[2].
Slecht aansturen van het beheer van natuurlijke rijkdommen, belangenconflicten, vervuiling als gevolg van hun activiteiten, geen inspraak van de betrokken gemeenschappen bij de besluitvorming over het beheer van hun land, enz. De beschuldigingen stapelen zich op. Advocaten Zonder Grenzen heeft op het terrein ook talrijke schendingen vastgesteld van de fundamentele rechten van gemeenschappen die het slachtoffer zijn van het slechte beheer van de natuurlijke hulpbronnen als gevolg van de activiteiten van het bedrijf, met name in de regio Muanda in de Democratische Republiek Congo.
Talrijke studies en rapporten (RENAD, CEPECO, CCFD-Terre Solidaire, en zelfs een rapport van de Congolese Senaat) brengen verwoestende praktijken aan het licht, zowel voor het milieu als voor de gezondheid van de plaatselijke gemeenschappen [3]. Bij de vastgestelde schendingen zien we inbreuken op het recht op een gezond milieu, het recht op gezondheid, het recht op werk en het recht op waardigheid.
In de regio Muanda heeft het bedrijf een machtsverhouding opgebouwd die systematisch in het nadeel is van de plaatselijke gemeenschappen. Het bedrijf komt hun verplichtingen zoals bepaald in de Congolese wetgeving niet na en leeft de internationale beginselen op dit vlak niet na.
Het bedrijf maakt zich schuldig aan ernstig verzuim wanneer het gaat over overleg plegen met en een dialoog tot stand brengen met de bevolkingsgroepen die door hun activiteiten worden getroffen. Perenco weigert te reageren op brieven en verzoeken om vergaderingen.
Reeds verschillende keren, waaronder een rondetafelgesprek in Kinshasa in juli 2022 over het beheer van natuurlijke hulpbronnen, weigerde het bedrijf een dialoog aan te gaan met lokale, institutionele en maatschappelijke stakeholders.
Volgens de Congolese wetgeving is Perenco echter verplicht verschillende belanghebbenden, waaronder de betrokken gemeenschappen, te raadplegen.
In dit verband is ASF dan ook verheugd over de zaak die Sherpa en Friends of the Earth voor de Franse rechtbank hebben aangespannen. Hierbij wil men Perenco verantwoordelijk stellen voor de maatschappelijke en milieugerelateerde impact van hun activiteiten in het buitenland, overeenkomstig de nieuwe wetgeving inzake due diligence in Frankrijk.
Bedrijven mogen niet langer straffeloos blijven en ASF wil nogmaals benadrukken hoe belangrijk het is om de getroffen gemeenschappen centraal te stellen bij elk initiatief dat hen aanbelangt, zodat ze hun rechten kunnen opeisen en realiseren.
ASF wil alle belanghebbenden herinneren aan hun verplichtingen en verantwoordelijkheden, in het bijzonder om te zorgen voor een beheer dat gebaseerd is op fundamentele rechten.
In dit verband doet ASF de volgende aanbevelingen:
– Het ministerieel besluit tot regeling van de werking van het mechanisme voor het beheer van fondsen voor gemeenschapsontwikkeling (cecetem)[4] effectief maken;
– Het ministerieel besluit voor de uitvoering van de follow-up van de aanbevelingen van de tripartiete rondetafel (gemeenschappen, bedrijf en overheid) effectief maken[5] ;
– De mechanismen voor het verzamelen en behandelen van klachten versterken, onder meer door ze transparant en voor iedereen toegankelijk te maken;
– De technische diensten van de staat versterken om de transparantie in de volledige waardeketen van de olie- en gasindustrie te waarborgen en alle vormen van straffeloosheid voor economische stakeholders hard aan te pakken.
Context over de betrokkenheid van ASF in dit dossier
De oliemultinational ligt al jaren onder vuur vanwege het ondoorzichtige en controversiële beheer van hun activiteiten in verschillende landen.
ASF heeft, samen met Sherpa en Friends of the Earth, tevergeefs getracht om van het bedrijf transparantie te bekomen over hun activiteiten in het buitenland[6].
In 2018 had ASF de zaak voorgelegd aan het Franse nationale contactpunt (NCP) van de OESO om ervoor te zorgen dat het bedrijf hun transparantieverplichting met betrekking tot hun onderzoeks- en winningsactiviteiten van koolwaterstoffen nakomt. In maart 2021 besloten ASF en IWatch zich uiteindelijk terug te trekken uit de procedure, waarbij ze de structurele disfuncties van dit instrument benadrukten[7].
In januari 2022 publiceerde het Franse NCP hun definitieve verklaring waarin men stelde dat Perenco verschillende aanbevelingen van de OESO-richtsnoeren betreffende hun activiteiten in Tunesië, in de regio Kebili, niet naleefde.
Het NCP deed een reeks aanbevelingen naar het bedrijf toe:
- Perenco moet voldoen aan de verplichting tot due diligence met betrekking tot hun onderzoeks- en winningsactiviteiten;
- Perenco moet de maatschappelijke en milieugerelateerde risico’s die voortvloeien uit de activiteiten van hun operationele dochterondernemingen verder voorkomen en beperken;
- Perenco moet passende corrigerende of herstelmaatregelen nemen in geval van negatieve gevolgen voor het milieu, de werknemers en de mensenrechten, onder meer door op transparante wijze informatie over hun activiteiten te delen[8].
[1] Perenco: onthullingen over de verwoestingen van de oliemaatschappij in de DRC, https://disclose.ngo/fr/article/perenco-revelations-sur-les-ravages-du-groupe-petrolier-en-rdc, 9.11.2022; Perenco-dossiers: de giftige geheimen van een oliegigant, https://www.investigate-europe.eu/fr/2022/perenco-files-petrole/, november 2022.
[2] https://www.asso-sherpa.org/prejudice-ecologique-rdc-perenco-assignee-en-justice.
[3] Renad, Alarmkreten van lokale gemeenschappen: de impact van Perenco Rep op de leefomgeving van de gemeenschappen in Muanda in de DRC, https://congominespdfstorage.blob.core.windows.net/congominespdfstorage/CRIS%20D%E2%80%99ALARME%20DES%20COMMUNAUTES%20LOCALES%20(2).pdf;
CEPECO, Verslag over de oliewinning in Muanda, Bas-Congo, https://vdocuments.mx/rapport-sur-lexploitation-petroliere-a-moanda-bas-congo.html?page=1;
CCFD, Olie in Muanda: gerechtigheid in de uitverkoop, https://ccfd-terresolidaire.org/wp-content/uploads/2014/07/petrole_muanda_201113.pdf ;
Onderzoekscommissie naar de vervuiling door de oliewinning in Muanda in de provincie Bas-Congo: https://www.amisdelaterre.org/wp-content/uploads/2022/08/201310-rapport-senat-rdc-commission-enquete-senatoriale-pollution-perenco.pdf.
[4] https://congomines.org/system/attachments/assets/000/000/792/original/Gouvernement-Sud-Kivu-D%C3%A9c-2013-Arr%C3%AAt%C3%A9-Fonds-d%C3%A9veloppement-communautaire.pdf?1440409786.
[5] https://pro.leganews.cd/ressources-naturelles/gaz-hydrocarbures/arrete-ministeriel-n008-dbn-cab-min-hyd-2022-du-02-juin-2022-modifiant-larrete-ministeriel-n-007-dbn-cab-min-hyd-2022-du-11-mai-2022-portant-creation-organisation-et-fonctionnement-du/
[6] https://asf.be/publication/press-release-ngos-call-out-to-perenco-end-the-opacity-to-put-a-stop-to-the-impunity-of-the-multinational/
[7] https://asf.be/publication/press-release-withdrawal-from-the-proceedings-before-the-french-ncp/
[8] https://www.tresor.economie.gouv.fr/Institutionnel/Niveau3/Pages/3c98c1c4-0d82-4fd2-9f7e-94b924152f2c/files/abb8db3e-2ff1-4986-b84c-ed4afeb2666c .
