Het dossier “slachtofferregio” van Kasserine: Een “primeur” in de overgangsrechtspraak in Tunesië

TunesiëNewsTransitionele Justitie

Tunis, 16 juni 2015 – Met de steun van Advocaten Zonder Grenzen (ASF) legt het Forum tunisien pour les droits économiques et sociaux (FTDES) vandaag een dossier “slachtofferregio” neer bij de Instance Vérité et Dignité (IVD). Zo wil men voor het gouvernement Kasserine het statuut van “slachtofferregio” verkrijgen. Globaal genomen is het de bedoeling de regionale ongelijkheid die voor de revolutie van 2011 ontstond, aan te pakken. Het is de eerste keer dat er binnen de procedure van overgangsrechtspraak in Tunesië een dergelijk verzoek wordt ingediend.

De indiening van dit dossier “slachtofferregio” vindt haar oorsprong in de wortels van de Tunesische revolutie: de strijd tegen ongelijkheid en voor de toegang tot economische en sociale rechten. Sommige regio’s werden door een overmatig gecentraliseerde gezag gemarginaliseerd en aan hun lot overgelaten en bleven van elk ontwikkelingsproces uitgesloten onder het autoritaire regime waaraan op 14 januari 2011 een einde kwam.

Het gouvernement Kasserine is een voorbeeld bij uitstek van die georganiseerde marginalisering die ertoe heeft geleid dat de plaatselijke bevolking geen toegang heeft tot de meest elementaire economische en sociale rechten, zoals onderwijs, gezondheidszorg en werkgelegenheid.

Dit gouvernement ligt in het middenwesten van Tunesië, telt ongeveer 430.000 inwoners en heeft een van de laagste indexen voor menselijke ontwikkeling in het land. “Meer dan één arbeider op vier is werkloos, één gezin op drie heeft geen toegang tot drinkwater en het analfabetisme bedraagt 32%, vergeleken met 12% in Tunis,” zegt Alaa Talbi, directeur-generaal van het FTDES. Hierdoor trekken veel mensen uit Kasserine weg naar productievere regio’s in de hoop daar een baan te vinden, vaak in ellendige levensomstandigheden.

“Vier jaar na de revolutie hebben de instellingen nog steeds niets gedaan om tegemoet te komen aan de verwachtingen van de meest gemarginaliseerde bevolkingsgroepen,” stelt Antonio Manganella, hoofd van de ASF-missie in Tunesië. “Overgangsrechtspraak kan echter pas doeltreffend zijn als ze ook het probleem aankaart van regionale ongelijkheid veroorzaakt door het optreden van het regime of net het uitblijven ervan.”

Met dit dossier “slachtofferregio” vraagt het FTDES, met de steun van ASF, aan de IVD om de situatie te onderzoeken, niet alleen in Kasserine, maar ook in andere regio’s die mogelijk als slachtoffer van een georganiseerde marginalisering of uitsluiting kunnen worden beschouwd. IVD wordt eveneens verzocht maatregelen aan te bevelen, in het bijzonder gericht aan de overheidsinstanties, om de oorzaken en gevolgen van de marginalisering van Kasserine en andere Tunesische regio’s aan te pakken. Die aanbevelingen moeten ervoor zorgen dat dergelijke situaties niet meer voorkomen in de toekomst.

De door de  IVD aanbevolen maatregelen moeten deel uitmaken van de concrete toepassing van enkele grondwettelijke verworvenheden, zoals decentralisatie, positieve discriminatie en de invoering van structuren voor participatieve democratie en bestuur die het maatschappelijke middenveld de mogelijkheid geven deel te nemen aan de regionale planning van ontwikkelingsprojecten.

“We hopen dat ons initiatief zal uitmonden in maatregelen voor een geïntegreerde ontwikkeling van de verschillende regio’s in het land. Want we zijn ervan overtuigd dat de overgangsrechtspraak in Tunesië een cruciale rol kan spelen in het ontstaan van een ontwikkelingsmodel met respect voor de mensenrechten en in de daadwerkelijke totstandkoming van een democratische staat,” besluit Alaa Talbi.

ASF is sinds 2012 actief in Tunesië. De ngo leidt er projecten om mensenrechtenorganisaties en rechtsgeleerden te begeleiden bij de hervorming van het rechtssysteem, de uitbouw van een overgangsrechtspraak en de ontwikkeling van een toegankelijke en kwaliteitsvolle juridische hulpverlening.

Persdossier (in het Engels) over het dossier “slachtofferregio” van Kasserine en volledig dossier neergelegd bij de IVD (in het Frans of in het Arabish)

Coverfoto : © Thomas Cantaloube / Mediapart / 2011