Cairo/Brussel, 31 augustus 2015 – De Al Jazeera English journalisten Mohamed Fahmy, correspondent Peter Greste (in absentia) en producer Baher Mohamed, werden op zaterdag door een rechtbank in Cairo schuldig bevonden aan het illegaal uitoefenen van journalistieke activiteiten, het publiceren van valse berichten en het uitzenden vanuit een Hotel in Cairo zonder vergunning. Ze werden veroordeeld tot celstraffen van 3 jaar, Baher Mohamed tot 3 jaar en 6 maanden. Advocaten Zonder Grenzen (ASF) en de Egyptian Commission for Rights and Freedom (ECRF), die samen de volledige rechtszaak hebben opgevolgd, betreuren deze beslissing, die een nieuwe tegenslag vormt voor de bescherming van de vrijheid van meningsuiting in Egypte. Ze zijn eveneens bezorgd over de omstandigheden waarin de zaak werd behandeld en gebruikt als middel om de perscontrole in Egypte te verhogen.
De uitspraak van de Cairo Criminal Court wordt in principe morgen, 29 augustus 2015, verwacht. De uitspraak staat in verband met de aanhouding, op 29 december 2013, van verschillende journalisten en technici die werkten voor de Al-Jazeera English Channel (AJZ), een afdeling van het Qatarese Al-Jazeera Media Network. De journalisten werden vervolgd samen met een aantal personen die werden aangehouden op de verdenking lid te zijn van een terrroristische organisatie onder de naam Moslim Broedershap.
Met een gezamenlijke ploeg van vier waarnemers hebben ASF en de ECRF het volledig gerechtelijk proces (12 hoorzittingen sinds februari 2015) opgevolgd. Dat de rechtszaak garanties bood op het vlak van de gevolgde gerechtelijke procedure was in zekere zin een aanwijzing van de bereidheid tot een eerlijk proces.
De beide organisaties tonen zich echter bezorgd over de manier waarop dit geding werd opgebouwd door de aanklager en van in het begin werd behandeld door de rechter.
Er werd vastgesteld dat een aantal beschuldigingen op grond waarvan het gerechtelijk onderzoek werd gestart, meer bepaald deze in verband met het lidmaatschap van een terroristische organisatie, noch aan bod kwamen tijdens de hoorzittingen noch werden onderbouwd door feitelijke bewijzen. Dit komt neer op een schending van de fundamentele regels van de rechtsspraak.
Als een rechtstreeks gevolg van de terrorismebeschuldigingen die tegen de journalisten werden ingebracht, werd de rechtszaak voorgelegd aan een bijzondere rechtbank. De hoorzittingen grepen bovendien plaats in een rechtszaal in het gevangeniscomplex dat onder de volledige controle staat van het ministerie van Binnenlandse Zaken, en niet in een openbare rechtszaal waardoor de toegang voor het publiek beperkt werd. Tevens werden de fundamentele mensenrechten van de beklaagden met de voeten getreden: de beklaagden werden in een glazen kooi geplaatst, met alle gevolgen van dien voor hun verdediging.
Voor de internationale gemeenschap is de zaak symbolisch voor de behandeling van als terrorist verdachte journalisten, door de toepassing van abusieve gerechtsprocedures. “Deze zaak is een perfect voorbeeld van de manier waarop een zaak van persvrijheid wordt beschouwd en behandeld als een zaak van terrorisme, met ernstige en onherroepelijke gevolgen voor de betrokken journalisten”, meent Chantal van Cutsem, Strategische coördinatrice bij ASF voor de landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
ECRF en ASF doen een beroep op de Egyptische overheid om de Egyptische grondwet onvoorwaardelijk na te leven met respect voor de persvrijheid en voor de journalisten.
Ze dringen bij de Egyptische overheid eveneens aan op de hervorming van de mediawetgeving om deze in overeenstemming te brengen met de internationale normen inzake de vrijheid van de pers en andere media en om, inzonderheid, de niet bij een journalistenvakbond aangesloten praktijkjournalistiek niet langer te vervolgen.
De Egyptische overheid wordt eveneens verzocht de voorwaarden en procedures te herzien voor internationale correspondenten die actief zijn in Egypte, ten einde ervoor te zorgen dat journalisten vrij, onafhankelijk en zonder intimidatie verslag kunnen uitbrengen.
Klik hier om het volledige perscommuniqué te downloaden (pdf in het Engels)
