Tunesië: een cruciale periode voor de overgangsjustitie

Tunis, 13 maart 2018 – De Instantie voor Waarheid en Waardigheid (IVD), opgericht in 2013 om het proces voor overgangsjustitie in Tunesië te leiden, begint aan het laatste jaar van haar mandaat. De eerste processen over de mensenrechtenschendingen tijdens de dictatuur gaan binnenkort van start voor gespecialiseerde kamers. In deze cruciale periode co-organiseerde ASF vorige week een nationale conferentie: “Het behalen van de doelstellingen van de overgangsjustitie: de rol van het maatschappelijk middenveld en de overheid na de IVD”. Met deze conferentie wilden ASF en haar partners de voortgang van de inspanningen inzake overgangsjustitie in kaart brengen. Daarnaast wilden ze ook de prioriteiten voor de komende maanden vaststellen. Tot slot wilden ze de rol omschrijven van het maatschappelijk middenveld en van de overheid na het einde van het mandaat van de IVD. Het evenement werd jammer genoeg gekenmerkt door een onbevredigende aanwezigheid van de overheid. Tijdens de openingssessie hebben bekende sprekers verschillende, bij uitstek politieke uitdagingen aangestipt. Een daarvan was de beslissing die op 27 februari gecommuniceerd werd door de IVD om haar mandaat met een jaar te verlengen. “M. Samir Dilou, parlementslid en voormalig minister voor mensenrechten en overgangsjustitie, sprak zich tijdens de conferentie uit over dit onderwerp”, vertelt de landelijke directeur voor ASF in Tunesië, Antonio Manganella. “Hij herinnerde eraan dat de organieke wet betreffende de overgangsjustitie heel duidelijk is met betrekking tot dit onderwerp. De IVD is autonoom en is niet gehouden om een goedkeuringsverzoek in te dienen bij het parlement om haar mandaat te verlengen.” De Eerste voorzitter van het Hof van Cassatie benadrukte dan weer dat de hervorming van het justitieapparaat een onomkeerbare onafhankelijkheid van de magistratuur moet garanderen, terwijl de Stafhouder van de advocaten van Tunesië de rol van advocaten onderstreepte. In drie workshops werden vervolgens de voornaamste domeinen van overgangsjustitie besproken: het gerechtelijke luik en de waarheidsvinding, de schadeloosstelling voor de slachtoffers en de oprichting van een Fonds voor de Waardigheid, en ook de waarborgen opdat er geen herhalingen meer zouden zijn en de voorstellen voor hervormingen die de IVD zal moeten opnemen in haar eindrapport. Tijdens de workshops, voorbereid in samenwerking met de Commissarissen van de IVD, konden de deelnemers constructief ideeën uitwisselen over de voortgang van de werkzaamheden van de IVD en over de voornaamste uitdagingen voor de overgangsjustitie. Het resultaat was een reeks aanbevelingen en conclusies die opgevolgd zullen worden door de middenveldactoren. “Deze conferentie werd gehouden op een cruciaal moment in het overgangsjustitieproces”, legt Amine Thabet uit, projectcoördinator bij ASF. Zo moeten de gerechtelijke processen voor de gespecialiseerde kamers binnen enkele weken van start gaan: de IVD heeft zonet het eerste dossier van ernstige mensenrechtenschendingen tijdens de dictatuur overgemaakt aan de Rechtbank van eerste aanleg van Gabès. “ASF zal een systeem opzetten om de zittingen te observeren. Zo kunnen we verslag uitbrengen van de correcte voortgang van de processen met betrekking tot de waarborgen voor de slachtoffers en het respect van de beginselen van een eerlijk proces.” Lees ook: het bericht van ASF over het begin van het gerechtelijke luik van de overgangsjustitie in Tunesië.

De conferentie “Het behalen van de doelstellingen van de overgangsjustitie” werd georganiseerd door ASF, de IVD en de volgende organisaties die lid zijn van het Comité voor de opvolging van de overgangsjustitie: Association de Défense des Libertés Individuelles, Al-Bawsala, de Nationale Orde van Advocaten van Tunesië, de Wereldorganisatie Tegen Marteling, Association Al-Karama, Réseau Tunisien pour la Justice Transitionnelle en Labo’ démocratique.

Foto’s © IVD