Burundi: hulp aan rechtzoekende moet versterkt worden

Brussel, 4 augustus 2011 – Een belangrijke studie van Advocaten Zonder Grenzen (AdZG) over rechtsadvies en rechtsbijstand in Burundi pleit voor de implementering van een duurzaam rechtssysteem in dit centraal Afrikaanse land. Volgens de studie, gebaseerd op een grootschalige enquête afgenomen bij de lokale bevolking in vijf provincies, moet de hulp aan rechtzoekende – vooral de meest kwetsbaren – verbeterd worden.

Rechtshulp omvat alle bijstandsacties aan rechtzoekende geconfronteerd met het gerecht, van juridisch advies tot en met het vergezellen van de persoon in de rechtbank. De studie van AdZG, gerealiseerd in maart 2011 met toezeggingschap van de Ministeries van Justitie en Binnenlandse Zaken van Burundi, bevat een enquête afgenomen bij 1.079 personen die in de laatste vijf jaar werden geconfronteerd met het gerecht. Volgens de peiling is het aanbod van rechtshulp onvoldoende en niet genoeg gecoördineerd om tegemoet te komen aan de noden. Zo verklaren 87% van de rechtszoekende nood te hebben aan een specialist die hen assisteert tijdens hoorzittingen.

Als gevolg van de burgeroorlog die woedde in Burundi tijdens de jaren ’90 werd het gerecht, net als andere publieke overheidsdomeinen, in vraag gesteld. De rechtshulpsector herstelt zich langzaam tijdens de laatste tiental jaren maar de uitdagingen blijven enorm groot. “Alhoewel de Orde der Advocaten van Burundi zich recentelijk heeft versterkt, blijven het in de eerste plaats de organisaties uit het maatschappelijk middenveld die rechtszoekende helpen”, constateert Julien Moriceau, de consultant verantwoordelijk voor de studie van AdZG. “Daarbij kent het Burundese rechtssysteem nog vele gebreken: de procedures zijn traag, de informatie die de advocaten verkrijgen is onvolledig en ambtenarenverdacht van corruptie zijn veelvuldig”, vult hij aan. Deze situatie raakt vooral de meest kwetsbaren van de Burundese maatschappij geconfronteerd met het gerecht; zoals gedetineerden, vrouwen, minderjarigen en armen.

Juridische consultatie in het AdZG centrumin Gitega, oostelijk van de hoofdstad Bujumbura.  © AdZG – Namuezi Fedi

Op basis van deze studie stelt AdZG een aantal  pistes voor om de rechtshulp te verbeteren in Burundi. “Het land telt slechts 170 advocaten en deze zijn grotendeels in Bujumbura, de hoofdstad, te vinden”, zegt Ingrid Kanyamuneza, coördinatrice van het project van AdZG in Burundi. “Meer advocaten en juristen zijn nodig op het platteland zodat er een minimum aan gemachtigde personen rechtzoekende kunnen vertegenwoordigen in de verschillende delen van het land”, legt ze uit. AdZG raadt de advocaten en de balies ook aan om meer hun diensten gratis aan te bieden (pro bono enpro deo), met de financiële steun van de staat. Deze laatste moet ook de coördinatie op zich nemen. Een andere behoefte die aangekaart wordt in de analyse van AdZG is de ontwikkeling van preventiemaatregels, sensibilisering en psychosociale begeleiding van de rechtzoekende, en in het bijzonder de zwakkeren.

Via deze eerste analyse heeft de studie, gefinancierd door het Britse Departement voor Ontwikkelingssamenwerking (DFID), vier prioriteiten geïdentificeerd betreffende rechtshulp in Burundi: meer effectieve inzet van de advocaten, de NGO’s en de overheden, alsook meer rekening houden met aan de aanvragen van rechtszoekende, een consensus over de ontwikkeling van de sector, en ten slotte de specialisering van de betrokken professionals. “We hebben onze analyse verspreid onder de verschillende actoren betrokken bij rechtshulp in Burundi: organisaties uit het maatschappelijk middenveld, de balie en het Ministerie van Justitie. Deze actoren, samengebracht onder een Forum, zullen onze aanbevelingen verder beschouwen, met als einddoel het implementeren van een minimaal rechtssysteem ten voordele van de allerzwaksten zoals de gedetineerden”, besluit Ingrid Kanyamuneza.

Basisstudie over rechtsadvies en rechtsbijstand in Burundi (pdf in het Frans)

Voor meer informatie over de permanente missie van AdZG in Burundi