Centraal plaatsen van de belangen van de plaatselijke bevolking bij het beheer van de natuurlijke rijkdommen: transparantie, verantwoordingsplicht en rechtsbescherming

Dit artikel is overgenomen van het jaarverslag 2021 van Avocats Sans Frontières.

ASF is sinds 2018 actief in de Democratische Republiek Congo (DRC) rond het beheer van natuurlijke rijkdommen.

Onze activiteiten focussen zich hierbij voornamelijk op 3 regio’s, in de provincies Ituri en Haut-Uele werken we rond de mijnbouwsector, en in de provincie Kongo central rond de sector van de koolwaterstofwinning.

De acties van ASF en onze partners in deze drie provincies zijn gebaseerd op de strijd tegen corruptie en mensenrechtenschendingen veroorzaakt door de activiteiten van de ontginningsindustrie. Deze actie krijgt voornamelijk vorm door middel van drie soorten activiteiten.

 (i) ASF en onze partners zetten bewustmakings- en informatiecampagnes op voor de naburige gemeenschappen over hun procedurele en materiële rechten, alsook over de milieu-uitdagingen als gevolg van de ontginning van natuurlijke rijkdommen.

(ii) De leden van de getroffen gemeenschappen worden aangemoedigd deel te nemen aan het beheer van de natuurlijke rijkdommen in hun gebied en hun vertegenwoordigers aan te spreken zodat de beginselen van transparantie en verantwoordingsplicht worden nageleefd.

(iii) ASF en onze partners versterken de bescherming van de rechten van naburige gemeenschappen door het voorkomen en oplossen van conflicten in verband met de ontginning van natuurlijke rijkdommen.

Recente ontwikkelingen in de wetgeving ondersteunen dit. In 2015 werd er een wet op de algemene regeling voor koolwaterstoffen aangenomen. Dit verplicht oliemaatschappijen om rekening te houden met de rechten en het welzijn van plaatselijke gemeenschappen en een duurzaam milieubeheer in acht te nemen. In 2018 werd een wet aangenomen om de rechten van plaatselijke gemeenschappen die door de mijnbouwsector worden getroffen, te versterken. Ze beoogt regelgevingsmechanismen in te voeren om de negatieve gevolgen van mijnbouwprojecten voor de mensenrechten te verminderen en ervoor te zorgen dat de plaatselijke bevolking kan genieten van de economische voordelen van de mijnbouw door de financiering van verschillende ontwikkelingsprojecten voor de plaatselijke gemeenschap.

Er bestaat in de DRC dus een stevige wettelijke basis voor een beter transparant beheer van de natuurlijke rijkdommen dat de mensenrechten en het milieu eerbiedigt, maar deze wetten hebben nog niet de verwachte resultaten opgeleverd.

Daarom doet ASF ook aan pleitbezorging bij plaatselijke en nationale beleidsmakers. In 2021 werden verschillende pleitbezorgingsacties uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de compensatie voor de milieuschade die het gevolg is van de ontginningsactiviteiten, daadwerkelijk aan de plaatselijke gemeenschappen wordt betaald.