Het Tunesische gerecht moet een eerlijke rechtspraak garanderen

Tunis, 22 oktober 2013 – Het netwerk ter observatie van de Tunesische overgangsjustitie (‘Réseau d’Observation de la Justice tunisienne’ of ROJ) pleit voor hervormingen van justitie en voor een verbetering van de rechtspraktijk om zo alle Tunesiërs een eerlijk proces te kunnen garanderen. Het ROJ is opgericht door Advocaten Zonder Grenzen (AdZG), in samenwerking met de Tunesische Liga voor Mensenrechten en de Tunesische Nationale Orde van Advocaten. Het ROJ hoopt, via haar aanbevelingen over de werking van justitie, bij te dragen tot een gerechtelijk systeem dat in staat is om de rechten en vrijheden van iedereen te vrijwaren.

Sinds het begin van de Arabische Lente in 2011 gaat er geen week voorbij of de rechtspraak in Tunesië is het onderwerp van media-aandacht. “Naast sterk gemediatiseerde rechtszaken, zoals deze die de familieleden en vertrouwelingen van verdreven dictator Ben Ali berechten, bestaat er echter een gewoon rechtssysteem dat het leven van de meerderheid van de Tunesische bevolking beïnvloedt. Ook deze rechtspraak moet het recht op een eerlijk proces voor iedereen verzekeren,” benadrukt Jean-Charles Paras, Expert Civiele en Politieke Rechten bij AdZG.

In deze context hebben AdZG en haar partners in 2012 het ROJ opgericht. Het doel van dit unieke netwerk is tweevoudig: enerzijds worden de gebreken in de rechtspraak onderzocht vanuit de invalshoek van het recht op een eerlijk proces, en anderzijds formuleert het ROJ aanbevelingen om de hervorming van het rechtssysteem te ondersteunen conform de eisen van het nationale en internationale recht.

Naar een billijker rechtssysteem

In haar rapport (Frans, Arabisch) gepubliceerd in oktober 2013 legt het ROJ een aantal slechte praktijken bloot, voornamelijk wat betreft de ‘juridische tijd’ en de organisatie van rechtszaken. “Wat betreft de zaken die ik observeer, heb ik vastgesteld dat het erg druk was in de rechtszaal en dat enorm veel zaken op dezelfde dag gepleit werden,” getuigt een advocate die lid is van het ROJ. Daarnaast is de helft van de zaken die gevolgd worden door het ROJ uitgesteld naar een latere datum, wat problematisch is voor de verdachten in voorlopige hechtenis. Andere vastgestelde onregelmatigheden zijn het gebrek aan vorderingen van de Procureur in 9 van de 10 waargenomen zaken, en het feit dat niet iedereen het recht op een advocaat kan uitoefenen.

Het rapport haalt niet alleen een reeks risico-indicatoren aan met betrekking tot een eerlijk proces, maar stelt ook dat deze moeilijkheden vaak niet uitsluitend te wijten zijn aan de wetsteksten die het Tunesisch strafrecht omkaderen, maar ook aan de praktijken van de voornaamste actoren in de rechtszaken (rechters, procureurs en advocaten). “Om deze reden doen we heel concrete aanbevelingen. Neem bijvoorbeeld de lijst van verdachten die gedagvaard zijn om de hoorzitting bij te wonen. Als deze beter georganiseerd is, wint iedereen erbij, niet alleen advocaten, rechters en het Parket, maar in het bijzonder de rechtzoekenden. Daarenboven is een efficiënter en beter uitgerust rechtssysteem ook een beter en billijker rechtssysteem,” stelt Jean-Charles Paras.

Het analyserapport van het ROJ is gebaseerd op de observatie van 112 hoorzittingen over 33 strafzaken, gehouden voor 19 rechtbanken verspreid over het Tunesisch grondgebied (oktober 2012 – juli 2013). Deze observaties zijn uitgevoerd door 282 waarnemers, opgeleid en aangesteld door het ROJ, afkomstig uit de civiele samenleving en de Tunesische Balie.

Het project wordt gefinancierd met de steun van de Open Society Foundation, het Instituut voor buitenlandse culturele relaties van het Duits ministerie van Buitenlandse Zaken, en het Nederlands ministerie voor Buitenlandse Zaken.

Lees een andere webstory over het ROJ

Foto bovenaan: De vertegenwoordigers van het ROJ pleiten voor een Tunesisch rechtssysteem dat het recht op een eerlijk proces respecteert; Tunis, oktober 2013 © Mohamed Nidhal Battiche