december 15, 2015
Mensenrechten en exploitatie van natuurlijke rijkdommen: een gemiste kans
Congo (de Democratische Republiek)Business & human rightsNewsRechten van slachtoffers
Kinshasa, 15 december 2015 – Gisterenavond, op 14 december 2015, heeft de militaire rechtbank van Mbandaka hoofdcommissaris Jean-Jacques Koyo, een andere politieagent en 3 militairen veroordeeld voor misdaden tegen de mensheid die zij in 2011 begingen tegen de bevolking van Bosanga in Yalisika (Evenaarsprovincie). Advocaten Zonder Grenzen (ASF) betreurt dat het Congolese gerecht deze gelegenheid niet heeft aangegrepen om te benadrukken dat de overheid verplicht is de bevolking te beschermen van wie de rechten ernstig worden geschonden in het kader van de exploitatie van natuurlijke rijkdommen.
In de ochtend van 2 mei 2011 lanceerden de politiediensten van hoofdcommissaris Jean-Jacques Koyo en de militairen van de marine een grootschalige aanval tegen de bevolking van Bosanga in Yalisika. Van bij het begin beweerde de bevolking dat de Société Industrielle et Forestière du Congo (SIFORCO) bij de aanval betrokken was. Sinds 2005 heeft SIFORCO de rechten voor de exploitatie van de lokale bosbestanden in handen. Daarbij ontstond een conflict met de bevolking en kwam het de sociale engagementen waartoe het zich schriftelijk had verbonden niet na.
Tijdens het proces aarzelden 42 slachtoffers niet om op te komen voor hun rechten. Naast andere getuigen van de aanklager beschreven zij de schendingen die ze hebben ondergaan, zoals arrestaties, folteringen, vernieling van goederen en verkrachtingen. Ze gaven blijk van hun moed en vastberadenheid door uit te leggen hoe de aanval werd uitgevoerd met de logistieke steun van SIFORCO. De rechters van de militaire rechtbank hebben echter beslist om J-J. Koyo en de 4 andere beklaagden enkel de feiten van foltering ten laste te leggen als misdaden tegen de mensheid. Ze kregen lichte celstraffen van 2 tot 3 jaar, tegen het verzoek van het openbaar ministerie in.
Wat betreft SIFORCO wijzen de rechters erop dat het na de aanval van 2 mei 2011 goederen heeft teruggegeven aan de inwoners van Bosanga en dat dit suggereert dat het hun schade reeds heeft vergoed. De advocaten van de slachtoffers zijn verbaasd dat de rechters uiteindelijk de betrokkenheid van SIFORCO bij alle andere feiten, met name bij folteringen, ter zijde schuiven.
“Dit proces was in ieder geval niet gericht tegen de sectoren die investeren in het land. De exploitatie van natuurlijke rijkdommen is net van doorslaggevend belang voor de economische ontwikkeling van het land” , aldus Dominique Kamuandu, coördinator van het programma Internationale Justitie. “Maar economische ontwikkeling moet gebeuren met respect voor de rechten van de bevolking. Jammer genoeg zegt de uitspraak van vandaag iets anders. Dit is een gemiste kans.”
ASF moedigt het openbaar ministerie aan om zijn inspanningen verder te zetten opdat de ernstige misdaden die zijn begaan in deze zaak worden opgehelderd.
“Als het gerecht de verschillende betrokkenen niet ter verantwoording roept, verergert het de trauma’s en frustraties van de slachtoffers. De taak van het gerecht is juist de maatschappelijke vrede te bevorderen en te zorgen voor rechtszekerheid voor de bevolking”, stelt Dominique Kamuandu, coördinator van het programma Internationale Justitie.
In het kader van zijn opdracht om rechtstoegang te garanderen voor personen in een kwetsbare situatie, blijft ASF deze zaak nauwlettend opvolgen.