Rechtstoegang in Tsjaad: het maatschappelijk middenveld in beweging

TsjaadCapaciteitsuitbouwJuridische bijstandLokale geschillenbeslechtingNews

N’Djamena, 3 december 2015 – Ondanks de hervormingen van justitie van de voorbije jaren ondervinden de inwoners van Tsjaad nog steeds heel wat moeilijkheden om toegang te krijgen tot justitie. Daarom zetten organisaties uit het maatschappelijk middenveld zich in om juridische hulp en bijstand te verlenen. Advocaten Zonder Grenzen (ASF) ondersteunt drie van deze organisaties bij hun inspanningen om de mensenrechten te beschermen.

De bevolking van Tsjaad kent haar rechten niet goed. Vooral op het platteland is dit het geval. Het gewoonterecht blijft oppermachtig. Er zijn erg weinig advocaten: 174 voor 11 miljoen inwoners. De meeste advocaten zijn bovendien gevestigd in de hoofdstad, N’Djamena, waardoor de meeste mensen geen beroep op hen kunnen doen om hun rechten te laten gelden.

Daarom is het maatschappelijk middenveld enkele jaren geleden in actie geschoten. “Overheidsdiensten bestaan hier zo goed als niet, dus doen wij hun werk: we maken burgers bewust van hun rechten, we geven gratis juridisch advies, we bieden bijstand bij rechtbanken en bemiddelingsdiensten,” legt Marthe Dorkagoum uit. Zij is lid van het dagelijks bestuur en is PR-verantwoordelijke voor de Association des Femmes Juristes du Tchad (AFJT), één van de drie partners van het ASF-project “Verbeteren van de rechtstoegang voor personen in kwetsbare situaties in Tsjaad”.

De noden zijn enorm. “Onze juristen en juridische assistenten ontfermen zich over de mensen die in de steek gelaten worden, vooral vrouwen die hun rechten niet kennen wat een erfenis betreft of die te maken hebben met ernstig huiselijk geweld”, vertelt Oyal Ngarassal, voorzitter van een tweede partner, het Public Interest Law Center (PILC). “Op een bepaald moment hebben deze mensen er genoeg van, willen ze niet meer afzien, en dan nemen ze de stap en komen ze ons opzoeken om hun rechten te verdedigen.”

In het kader van dit project zorgt ASF voor technische ondersteuning van de organisaties, met name door het organiseren van vormingsateliers waar ideeën uitgewisseld kunnen worden. Onlangs hebben de drie organisaties deelgenomen aan een vorming rond communicatietechnieken. “Hoe leggen we mannen uit dat we hun vrouwen niet tegen hen willen opzetten, maar dat we hen wel de grondrechten willen doen respecteren? Communicatie is voor ons cruciaal”, zegt Oyal Ngarassal. Marthe Dorkagoum bevestigt:  “De bevolking, maar ook de lokale autoriteiten moeten ons beter leren kennen.”

Ali Mbodou, vice-voorzitter van de Association pour la Promotion des Libertés Fondamentales au Tchad (APLFT), waardeert de workshops: “Voor ons is het een meerwaarde. Zo kunnen we onze ervaringen delen.”

Naast technische ondersteuning geeft ASF ook financiële steun zodat de organisaties juridisch advies en rechtsbijstand kunnen voorzien voor de bevolking – en dan in het bijzonder voor vrouwen, kinderen en gevangenen.

De activiteiten van de AFJT, de APLFT en het PILC vullen elkaar aan en de drie organisaties ook in verschillende regio’s. De organisaties tellen samen meer dan 500 juristen en juridische assistenten. In het kader van het ASF-project werden al 30.000 mensen bewust gemaakt van hun rechten. 2000 mensen hebben juridisch advies gekregen, en 200 mensen genoten juridische bijstand.

Het ASF-project “Verbeteren van de rechtstoegang voor personen in kwetsbare situaties in Tsjaad” duurt nog tot mei 2016 en wordt gefinancierd door de Europese Unie.

Foto’s: Drie organisaties uit Tsjaad zetten zich in om juridische hulp te bieden aan de bevolking. Coverfoto – Vlnr.: Oyal Ngarassal van Public Interest Law Center, Ali Mbodou van de Association pour la Promotion des Libertés Fondamentales au Tchad en Marthe Dorkagoum van de Association des Femmes Juristes du Tchad. N’Djamena, november 2015 © ASF/G. Van Moortel