Schadeloosstellingen staan centraal in het proces van overgangsjustitie in Oeganda

Kampala, 25 januari 2017 – ASF brengt twee publicaties uit over schadeloosstellingen voor slachtoffers van massamisdaden in Oeganda. Die zijn bedoeld om alle belanghebbenden te helpen die bezig zijn met schadeloosstellingen in het land, in het bijzonder slachtoffers, hun adviseurs en de rechters van de International Crimes Division. Ze geven ook een nieuwe impuls aan het proces van overgangsjustitie. Hoewel schadeloosstellingen slechts één onderdeel zijn van het proces, kunnen ze dienen als ‘ijsbreker’ om de deur open te zetten voor de invoering van andere maatregelen, waaronder waarheidsvinding, gerechtigheid en hervormingen. Sinds 2007 zet de Oegandese regering zich in voor een proces van overgangsjustitie om zo de waarheid over geweld in het verleden aan het licht te brengen, gerechtigheid te bevorderen, schadeloosstellingen toe te kennen en garanties te geven dat de geschiedenis zich niet zal herhalen. Dit proces wordt van essentieel belang geacht voor een succesvol en duurzaam herstel van een land dat geplaagd werd door geweld en conflicten sinds de eerste regering aantrad na de Oegandese onafhankelijkheid in 1962. Met name het conflict tussen de Oegandese regering en de Lord’s Resistance Army (LRA) vanaf de jaren 90 tot 2006 laat nog steeds diepe wonden na bij de samenleving en de gebieden in het noorden van het land. In 2015 stelde de Justice Law & Order Sector* zijn 8^e versie van de ontwerptekst voor een nationaal overgangsjustitiebeleid voor aan de regering. Dit document moet nog aangenomen worden, net als de programma’s voor schadeloosstellingen. Datzelfde jaar ging de International Crimes Division (ICD), een afdeling van het hooggerechtshof die de verantwoordelijken voor volkerenmoorden, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden voor de rechter moet brengen, van start met het eerste proces tegen voormalig LRA-krijgsheer T. Kwoyelo. Voor de eerste keer in de geschiedenis van Oeganda hebben slachtoffers het recht om tijdens strafprocedures schadeloosstellingen te eisen voor de schade die ze hebben geleden. “Schadeloosstellingen blijven in deze context een zeer wetteloos terrein in Oeganda”, vertelt Patricia Bako, programmaverantwoordelijke van ASF in Kampala. “Medewerkers van de ICD hebben de nieuwigheid, en dus de uitdagingen, van schadeloosstellingen die worden opgelegd door de rechtbank, erkend. Bovendien zullen de Oegandese autoriteiten weldra geconfronteerd worden met de uitdaging om schadeloosstellingen toe te kennen op nationaal niveau. Deze kwesties zijn nog essentiëler nu Oeganda zijn economische en sociale ontwikkeling probeert te versterken.” In september jongstleden organiseerden ASF en REDRESS een internationale conferentie over schadeloosstellingen in Oeganda om deze kwesties aan te pakken. De tweedaagse conferentie bracht deskundigen in overgangsjustitie en internationale justitie, vertegenwoordigers van slachtoffers, rechters van de ICD en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties samen. De eerste publicatie die vandaag wordt uitgebracht, International Conference on Reparations, bundelt de besprekingen en de presentaties die werden gegeven tijdens de conferentie. De tweede publicatie, Principles on Court-Ordered Reparations, geeft principes en standaardrichtlijnen voor schadeloosstellingen die door de rechtbank worden opgelegd. Die worden aanbevolen voor gebruik door de ICD. Deze richtlijnen hebben betrekking op het volledige gamma aan kwesties betreffende schadeloosstellingen die worden opgelegd door de rechtbank, met inbegrip van maar niet beperkt tot: de definitie van een slachtoffer; de definitie van schadeloosstelling en verduidelijking van de bestanddelen ervan (restitutie, compensatie en rehabilitatie); genderoverwegingen; tussentijdse en definitieve schadeloosstellingen; schatting van de hoogte van de schadeloosstellingen; verantwoordelijkheid voor de betaling van schadeloosstellingen; uitvoering van schadeloosstellingen; amnestie en schadeloosstellingen … “Wij zijn van oordeel dat deze twee aanvullende publicaties heel belangrijk zijn voor de verschillende belanghebbenden die werken op het gebied van schadeloosstellingen in Oeganda”, voegt Bako nog toe. “We zijn ervan overtuigd dat ze kunnen bijdragen tot de besprekingen rond schadeloosstellingen, maar ook ruimer rond overgangsjustitie in Oeganda.”

ASF voert sinds 2013 een project uit dat erop gericht is het proces van nationale aansprakelijkheid voor de massale gruweldaden in Oeganda te bevorderen, met de steun van de Europese Unie en de MacArthur Foundation.

>> Toegang tot de publicaties van ASF * Een overheidsorgaan dat de opdracht heeft gekregen om een holistische aanpak voor de verbetering van de rechtstoegang en de rechtspraak te ontwikkelen.