Tunesië: de noodtoestand om de inperking van rechten en vrijheden te rechtvaardigen

Tunis, 2 april 2019 – ASF en acht van haar partners die verenigd zijn in de Alliantie voor de Veiligheid en de Vrijheden, roepen Tunesische volksvertegenwoordigers op om het wetsontwerp met betrekking tot de organisatie van de noodtoestand in zijn huidige vorm niet aan te nemen. In plaats van de veiligheid in het land te verbeteren, ondermijnt het wetsontwerp de rechten en vrijheden van de burgers en haalt het grondwettelijke waarborgen onderuit. De noodtoestand maakt het voor de autoriteiten mogelijk om uitzonderlijke maatregelen te treffen in geval van dreigend gevaar voor het land. Deze maatregelen, die gepaard gaan met het versterken van de uitvoerende macht ten opzichte van andere machten, zijn vanwege hun aard funest voor de vrijheid. Het is dus essentieel dat zij de principes van proportionaliteit en noodzakelijkheid respecteren die ingeschreven staan in artikel 49 van de Grondwet. De rechterlijke en wetgevende machten moeten deze beperkingen van de rechten en vrijheden kunnen controleren. Personen die door de maatregelen getroffen worden moeten daarvan op de hoogte gebracht worden en moeten deze kunnen aanvechten voor de rechtbank. “Echter”, legt Oumayma Mehdi uit, Projectcoordinatrice voor ASF in Tunesië, “het door de President van de Republiek voorgestelde wetsontwerp biedt op dit vlak geen garanties. Het bevat talrijke onduidelijkheden en onjuistheden die aanleiding kunnen geven tot ernstige schendingen van de door de Grondwet gewaarborgde fundamentele rechten en vrijheden.” Zo definieert het wetsontwerp de noodtoestand op basis van “het voorvallen van ernstige gebeurtenissen”, zonder de begrippen “gebeurtenis” noch “ernstig” te omschrijven. Het wetsontwerp preciseert evenmin dat de administratieve maatregelen die in het kader van de noodtoestand genomen worden, als doel moeten hebben de snelle terugkeer naar een normaal functioneren van de instellingen te garanderen. In zijn huidige versie voorziet het wetsontwerp dat de noodtoestand tot 6 maanden kan duren, en vervolgens met 3 maanden verlengd kan worden, zonder het maximale aantal toegestane verlengingen aan te geven. De tekst geeft een quasi-absolute macht aan de uitvoerende macht via administratieve, vrijheidsbeperkende en impertinente maatregelen waarvan de voorwaarden onvoldoende gepreciseerd zijn: verbod op verblijf; huisarrest; verbod op vergaderingen, samenkomsten, optochten en betogingen; onderschepping van telefoongesprekken en correspondenties; opschorting van activiteiten en van verenigingen… Bovendien voorziet het wetsontwerp niet in voldoende of effectieve rechtsmiddelen, noch in parlementair toezicht. Tot slot voorziet het wel in buitensporige en discriminerende straffen in geval van niet-naleving van de door de autoriteiten getroffen maatregelen. “In zijn huidige versie is het wetsontwerp een middel om overmatig gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen te rechtvaardigen, en geen middel om een snelle terugkeer naar de rechtsstaat te verzekeren. Om al deze redenen roepen wij de volksvertegenwoordigers op om dit wetsontwerp in zijn huidige vorm niet aan te nemen,  maar om het grondig te herzien,” besluit Oumayma Mehdi. >> Download de volledige analyse van het wetsontwerp (in het Frans en in het Arabisch) * Het betreft Al Bawsala, het Tunesische Forum voor de Economische en Sociale Rechten, Jamaity, de Tunesische Liga voor de Mensenrechten, Mobdiun, de Wereldorganisatie tegen Foltering, Psychologen van de Wereld-Tunesië, en Solidar Tunisie.