Bangui, 15 april 2016 – Zonder geboorteaangifte worden u heel wat rechten ontzegd. Hoe toegang krijgen tot de gezondheidszorg zonder identiteitsbewijs? Hoe naar school gaan? Hoe gaan stemmen? De meeste Centraal-Afrikanen, en vooral de allerjongsten onder hen, bestaan niet voor de staat. In antwoord op dat probleem organiseert Advocaten Zonder Grenzen mobiele zittingen: leden van het gerecht, het parket en de griffie trekken naar de dorpen om er vonnissen geldend als geboorteakte uit te spreken.
Volgens de geldende wetgeving in de Centraal-Afrikaanse Republiek is het vanaf een maand na de bevalling niet meer mogelijk om een geboorteakte op te stellen. Die akte is nochtans essentieel voor alle burgers. Ze is immers hun toegangsticket voor burgerlijke, politieke, economische, sociale en culturele rechten. Zonder die akte heeft het kind geen recht op onderwijs, gezondheidszorg, nalatenschap, eigendom… en kan het later niet gaan kiezen of verkozen worden.
De meeste Centraal-Afrikanen, en vooral de allerjongsten onder hen, hebben geen geldige akte van de Burgerlijke Stand. Daar zijn allerlei redenen voor. In de eerste plaats is er een economische verklaring: een geboorteakte kost 1.500 CFA-frank (ongeveer 2,5 euro), terwijl het gemiddelde loon in de CAR 39.000 CFA-frank bedraagt. Ludovic Kolengue Kaye, projectcoördinator bij ASF: “Geld is zeker een verklaring voor het lage aantal geboorteaangiften, maar de bevolking is ook onvoldoende geïnformeerd en de procedures zijn zeer complex”. De diensten van de Burgerlijke Stand en de bevoegde overheid zijn ook structureel verstoord door de plunderingen en vernielingen tijdens de geweldplegingen waardoor het land in 2012-2013 getroffen werd.
Om dat probleem het hoofd te bieden organiseert ASF mobiele zittingen in Bangui (de hoofdstad) en Bouar (in het oosten van het land). Ter vervanging van de niet binnen de legale tijdslimiet uitgegeven geboorteakte wordt dan een vonnis uitgesproken door een rechter die de geboorte van de betrokkene officieel erkent. In tegenstelling tot de klassieke zittingen vinden de mobiele zittingen plaats buiten de gerechtshoven en rechtbanken, bijvoorbeeld op het gemeentehuis van een arrondissement. Zo kunnen de inwoners er makkelijker naartoe.
Arsène, vader van de eenjarige Kestia, getuigt: “Ik kon mijn kind onmogelijk aangeven bij de gemeente omdat ik daar de middelen niet voor had. Ik vernam dat er zittingen gehouden werden via mijn wijkchef die met een megafoon door de straten ging en ik ben langsgegaan”.
Leden van het gerecht, het parket, de griffie en het gemeentehuis zijn aanwezig. Er is ook een arts ter plaatse om de leeftijd van het kind te bepalen. ASF neemt de 15 euro kosten van de vervangende vonnissen ten laste.
“Mijn dochter zal naar school kunnen, en het zal alle stappen in haar leven eenvoudiger maken”, verklaart Léana, moeder van Esther.
Elke mobiele zitting wordt voorafgegaan door bewustmakingsacties waarin de bevolking wordt verteld hoe belangrijk het wel is om de geboorten aan te geven en de lokale overheid meer informatie krijgt over de procedure en hun rol in het proces voor de opstelling van de akte van de Burgerlijke Stand.
Tot nu toe werden al zes mobiele zittingen georganiseerd. Zo werden 403 kinderen van 1 maand tot 16 jaar verzekerd van hun rechten.
Die activiteiten zijn mogelijk dankzij de financiële steun van de afvaardiging van de Europese Unie en van de Franse ambassade in de Centraal-Afrikaanse Republiek.
