In het Middellandse Zeegebied nemen we de afgelopen jaren een zeer verontrustende trend waar: de verspreiding van een racistisch en op veiligheid gericht discours, gepaard met toenemende bijhorende beleidsmaatregelen. Daardoor ontstaat een vijandige en schadelijke omgeving voor geracialiseerde mensen, migranten en hun bondgenoten (mensenrechtenactivisten, militanten). Uit een recent rapport van het Europees Bureau voor de grondrechten (FRA: Fundamental Rights Agency) bleek bijvoorbeeld dat islamofobie in heel Europa weer opleeft. In Tunesië en Marokko bracht een journalistiek onderzoek aan het licht dat er met behulp van Europese middelen voor “migratiebeheer” gewelddadige razzia’s en uitzettingen van mensen van Afrikaanse afkomst midden in de woestijn worden georganiseerd. In deze context ging het TACKLE-project van start, het eerste ASF-project van deze omvang dat in Europa wordt uitgevoerd. TACKLE heeft als doel discriminatie en structureel racisme te bestrijden door het activisme van jongeren te bevorderen. Het project wordt gedragen door twaalf partners, waaronder rechtswinkels en mensenrechtenorganisaties in België, Spanje, Frankrijk, Italië, Marokko, Nederland en Tunesië.
Ontwikkeling van een antiracistisch tegenverhaal en pleidooi
Het project ging van start met een pleidooicampagne rond het “Pact voor gelijkheid”, een document dat door vijftien antiracistische activisten (“pleitbezorgers”) werd opgesteld in de aanloop naar de Europese verkiezingen van juni 2024. De campagne kon rekenen op de steun van veertig kandidaten voor het Europees Parlement met betrekking tot eisen op het gebied van gelijkheid en antidiscriminatie, asiel en immigratie, maar ook democratie en burgerschap. De verkiezingen werden echter gekenmerkt door de opmars van extreemrechtse partijen en het is dus van essentieel belang om de racistische en discriminerende effecten van het Euro-Mediterrane beleid aan de kaak te blijven stellen door bestaande allianties te versterken. TACKLE heeft zich daarom aangesloten bij de inspanningen van het maatschappelijk middenveld om de Interfractiewerkgroep voor Antiracisme en Diversiteit (ARDI: Anti-Racism and Diversity Intergroup) binnen het Europees Parlement te vernieuwen – het actieplan tegen racisme van de Europese Commissie. Het project streeft er ook naar een tegenverhaal over migratie te bevorderen, met name door het opstellen van een document waarin de nadruk ligt op een benadering gebaseerd op rechten in plaats van op veiligheid en criminalisering.
Ondersteuning van slachtoffers en sensibilisering rond discriminatie
Het TACKLE-project zet zich ook in voor de ondersteuning van slachtoffers van discriminatie, door het opstellen van “antidiscriminatiepunten” en de organisatie van sensibiliseringsactiviteiten over rechten. De Italiaanse rechtswinkels die partner zijn in het project openen elke week hun deuren voor kwetsbare personen. Zo kunnen hun studenten juridische ondersteuning bieden aan migranten die structureel worden gediscrimineerd in hun toegang tot rechten en diensten. Er werden ook bewustmakingsactiviteiten voor een breder publiek (“rechtskaravanen”) georganiseerd, bijvoorbeeld in Turijn over het thema discriminatie op de woningmarkt, of in Brussel over raciale en religieuze discriminatie.
Versterking van de strijd van het maatschappelijk middenveld
In een context van bezuinigingen en het geleidelijk afnemen van de burgerrechten is het van cruciaal belang om de actoren uit het maatschappelijk middenveld te verdedigen, die hier weerstand tegen bieden. Dankzij de blokfinanciering van het TACKLE-project zullen organisaties in Europa, Marokko en Tunesië vanaf het najaar van 2025 activiteiten kunnen ontplooien ter bevordering van de strijd tegen racisme en discriminatie.
Vooruitzichten
Een jaar na de lancering van het project lijken racisme en discriminatie relevantere uitdagingen dan ooit in het Middellandse Zeegebied. TACKLE zal blijven reageren als racistisch en veiligheidsbeleid door Europese instanties wordt voorgesteld of aangenomen (zoals het Europees Pact voor asiel en immigratie of het voorstel voor een “terugkeerverordening”) en zal de procedure voor de verlenging van het actieplan tegen racisme van de Europese Commissie voor 2025-2030 op de voet blijven volgen. Het project ambieert daarnaast zijn pleitbezorgingsstrategie rond het thema burgerschap en politieke participatie van eenieder, zowel Europese als niet-Europese burgers, te versterken. Een andere belangrijke uitdaging voor het komende jaar is het aanhalen van de relaties tussen actoren aan beide zijden van de Middellandse Zee. In maart 2025 organiseerde ASF in Palermo een regionale conferentie over dit onderwerp, waarbij racisme, xenofobie en de criminalisering van solidariteit op de agenda stonden. Deze inspanningen worden ook in 2025 voortgezet door middel van activiteiten met blokfinanciering, uitwisselingen tussen studenten van beide zijden van de Middellandse Zee en regionale evenementen.
