Kampala, 12 juni 2015 – Het African Great Lakes Human Rights Defenders Protection Fund (Fonds voor de bescherming van mensenrechtenactivisten in het Afrikaanse Grote Merengebied) is eindelijk officieel! Dit innovatieve financiële mechanisme, het eerste in zijn soort in de regio, werd opgericht met de steun van ASF, de East Africa Law Society en regionale partners. Het is in het leven geroepen om de rechten en vrijheden te beschermen van mensenrechtenactivisten in het Grote Merengebied in Afrika (dat Burundi, de Democratische Republiek Congo, Kenia, Rwanda, Tanzania en Oeganda beslaat).
Mensenrechtenactivisten (MRA) verwijst naar de mensen die zich voor en namens de meest kwetsbare personen en gemeenschappen inzetten voor de verdediging van de mensenrechten.
In het Afrikaanse Grote Merengebied wordt het recht van MRA’s om de mensenrechten van anderen te beschermen en bevorderen, een recht dat zowel in nationale als in internationale wetgeving is vastgelegd, echter al te vaak geschonden en slechts zelden verdedigd. Door hun werk lopen MRA’s vaak het risico vervolgd te worden. Ze worden het slachtoffer van fysieke bedreigingen, strafrechtelijke of administratieve vervolging, pesterijen en zelfs gewelddadige misdaden. “Mensenrechtenactivisme zal nooit vrij van risico’s zijn”, zo merkte een activist op. Desondanks kan er alleen vooruitgang worden geboekt door MRA’s bescherming en ondersteuning te bieden zodat zij hun belangrijke werk kunnen voortzetten.
Dankzij verschillende onderzoeken die in de regio werden verricht, konden de specifieke beschermingsbehoeften van MRA’s worden geëvalueerd en kon het mandaat van het Fonds worden vastgelegd. Zo kwam men tot de vaststelling dat MRA’s behoefte hebben aan juridische ondersteuning. Bijgevolg werd het Fonds specifiek ontwikkeld om een antwoord te bieden op juridische problemen, zoals hiaten in het huidige wetgevingskader, het ontbreken van specifieke wetgeving voor de bescherming van MRA’s en misbruik van bestaande wetten ter bescherming van MRA’s. Het Fonds zal ook voorzien in toegang tot juridisch advies en juridische vertegenwoordiging voor MRA’s en mensenrechtenorganisaties.
Mw. Margaret Sekaggya, voormalig speciaal VN-rapporteur voor de situatie van de mensenrechtenactivisten, vatte de impact van een dergelijk initiatief als volgt samen: “Het Fonds zal een aanzienlijke bijdrage tot of aanvulling op andere, reeds bestaande initiatieven vormen.”
Ook de vele MRA’s en alle mensen die zich in de regio inzetten voor de mensenrechten, waren ingenomen met het initiatief. Gerald Kankya, die in 2012 de EU-prijs voor de verdediging van de mensenrechten won, formuleerde het als volgt: “Doorgaans vind ik de moed om door te gaan omdat ik weet dat er iemand is die me in tijden van risico’s, bedreigingen of aanvallen als gevolg van mijn inzet voor de mensenrechten praktische steun kan en wil bieden. Dankzij het Fonds koester ik hoop dat als ik door mijn werk een doelwit word, ik de mogelijkheid heb om tegen de beschuldigingen in te gaan. Het blijft risicovol, maar in zekere zin voel ik me nu beschermd. Bravo ASF!”
Gilles Durdu, regionale coördinator bij ASF, geeft meer uitleg: “Het Fonds is het eerste in zijn soort omdat het een partnerschap is tussen verschillende belangrijke mensenrechtenorganisaties in de regio*. Dat zijn organisaties met een jarenlange ervaring. Een dergelijk partnerschap verzekert vertegenwoordiging op nationaal niveau, zorgt er tegelijkertijd voor dat er geen dubbel werk wordt verricht en dat mensen met kennis van zaken worden samengebracht zodat er kwalitatief hoogstaande strategieën worden uitgevoerd.”
Gilles Durdu voegde daar eveneens aan toe dat het Fonds zal worden beheerd door een regionale fondsbeheerder, maar dat er in elk land een contactpunt komt dat de link vormt tussen de lokale netwerken en het Fonds. Die contactpunten werken als hubs die verzoeken om een beroep te doen op het Fonds identificeren, controleren en evalueren.
Sinds de lancering van het Fonds is het ASF-team druk in de weer geweest om ervoor te zorgen dat MRA’s weten wat het Fonds voor hen kan betekenen. Het Fonds zal er alleen in slagen zijn doelstellingen te verwezenlijken als het de voortdurende steun krijgt van alle belanghebbenden die zich voor deze visie hebben geëngageerd.
Volg het Fonds op Twitter of Facebook voor de laatste nieuws.
