Bruggen slaan tussen formele en informele justitie in Burundi

Bujumbura, 20 maart 2018 – Begin maart vond een eerste uitwisselingsworkshop plaats tussen 90 advocaten van de twee balies van Burundi. Zij waren geselecteerd om samen aan het “Menya Utunganirwe”-project (Ken en eis je rechten) van ASF te werken. Het doel was hen bewust te maken van het gebruik van alternatieve manieren voor geschillenbeslechting (AMGB). Deze worden niet onderwezen in de opleiding van de advocaten, waardoor de advocaten ze niet goed kennen. ASF vindt dat deze alternatieve manieren niettemin een essentieel instrument zijn voor de oplossing van conflicten, en dat advocaten een primordiale rol hebben bij hun bevordering. In Burundi bestaan bepaalde AMGB (bemiddeling, onderhandeling, verzoening…) in de wet, maar worden ze weinig gebruikt door advocaten. Mr. Salavator Kiyuku, Stafhouder van de Balie van Bujumbura, vindt dat “de gebrekkige rechtstoegang de behoefte aan justitie van zowel de burger als de advocaat bemoeilijkt”. Hier “wordt de gelegenheid gegeven aan advocaten om een kanaal, een stem en een sociaal wezen te zijn voor diegenen die met pijn overladen worden.” Om beter te kunnen voldoen aan de noden van de Burundese bevolking moet justitie gezien worden in de brede zin, voorbij de louter institutionele en formele aspecten: een verzoenende justitie, die een destructief conflict transformeert in een opportuniteit om duurzame vrede op te bouwen voor de toekomst. De voordelen hiervan zijn talrijk: deze justitie, die minder tijd en geld kost, laat de controle bij de conflictpartijen en verzekert vertrouwelijkheid. Céline Laloux, cöordinatrice strategie & ontwikkeling bij ASF, heeft de advocaten uitgenodigd om “hun gewoontes en hun praktijk open te gooien, om ‘advocaten zonder grenzen’ te zijn, zodat ze steeds meer de brug kunnen slaan tussen formele en informele justitie. Deze zijn overigens complementair aan elkaar.” Mr. Jean Bosco Bigirimana, Stafhouder van de Balie van Gitega, voegt toe dat “een slecht akkoord meer waard is dan een goed proces”.  Een opmerking die de advocaten zeker heeft doen nadenken! De reflectie rond de AMGB heeft bovendien ook verschillende vragen opgeroepen over de rol van de advocaat in de samenleving en over de perceptie rond hun beroep: “Als de partijen een regeling hebben getroffen zonder dat de advocaat gepleit heeft, zal hij dan betaald worden?”, “De cliënt zal denken dat hij niet gewonnen heeft als er geen oordeel is geveld door een rechter”… Longin Baranyizigiye, coördinator onderzoek & leren bij ASF, antwoordt dat de advocaat in zijn praktijk goed geïnformeerd moet zijn en een kader moet uittekenen met zijn cliënt. “Als het resultaat positief is voor de relatie tussen de partijen, zal de cliënt tevreden zijn en zullen de kwaliteiten van de advocaat erkend worden”, verduidelijkt hij. Hij nodigt de advocaten uit om innovatieve manieren van werken te ontwikkelen voor wanneer ze hun cliënten begeleiden in het bemiddelingsproces. “Het is een kans voor de advocaat om het strikte kader van de klassieke procedure los te laten en om zijn talent en creativiteit te laten zien ten dienste van zijn cliënt.”

Het “Menya Utunganirwe”-project, dat 5 jaar duurt (2017-2021), wordt gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking en uitgevoerd door ASF, de Balies van Bujumbura en Gitega, de Association pour la Paix et les Droits de l’Homme en de Association des Femmes Juristes in Burundi.

Foto © ASF/H. Talbi