Kinshasa, 12 januari 2015 – Overbevolking, gebrek aan hygiëne, geen gezondheidszorg, te weinig voedsel … de situatie van de gevangenen in de DR Congo is erg zorgwekkend. Om de gevangenisomstandigheden en de impact ervan op de mensenrechten van gevangenen te bespreken, organiseerden Advocaten Zonder Grenzen (ASF) en RCN Justice & Démocratie (RCN J&D) samen een rondetafelconferentie over het “Recht op recht: gevangenschap in de DR Congo”.
In de DR Congo nadert de overbevolking in gevangenissen regelmatig 400%. Of de gevangenen nu in voorlopige hechtenis zitten of veroordeeld zijn, vaak worden hun meest elementaire rechten geschonden: ze hebben geen toegang tot voeding of gezondheidszorg en leven in slechte hygiënische omstandigheden. De aanhouding van veel gevangen gebeurde bovendien onwettig. Ze kunnen dus geen rechtsbijstand krijgen om hun rechten te doen gelden.
Meester Joséphine Mfulu is lid van de pool “voorlopige hechtenis” van de balie van Kinshasa-Matete die ondersteund wordt door ASF en ze bevestigt: “Zeventig procent van de gevangenen in de centrale gevangenis van Makala zit in voorlopige hechtenis. Alles kost er geld, zelfs een bed of de mogelijkheid te telefoneren of zich te wassen. De hechtenis zou nochtans een uitzondering moeten zijn, want de vrijheid is de regel.” Gaëlle Vandeputte, Hoofd van de missie van RCN J&D, benadrukte het ook al: “De hechtenis in de DR Congo schendt de fundamentele vrijheden uit de artikelen 5 (over foltering) en 9 (over willekeurige detentie) van de Universele verklaring van de rechten van de mens.”
ASF en RCN J&D brachten de verschillende spelers die rond het gevangeniswezen werken samen tijdens een rondetafelconferentie ter gelegenheid van de recente Werelddag voor de Mensenrechten. Zo konden ze de nationale en internationale overheden waarschuwen voor de omstandigheden in de gevangenissen van de DR Congo en hen laten weten dat ondersteuning nodig is om deze omstandigheden te verbeteren. Josselin Léon, Hoofd van de missie van ASF, riep het maatschappelijk middenveld in Congo op om te strijden voor het vrijwaren van de fundamentele vrijheden.
De Congolese staat toonde zijn wil om de situatie te verbeteren, maar de betrokken partijen klaagden allemaal de uitvoeringstermijnen van de maatregelen en het gebrek aan middelen aan. Volgens Emery Bukase, Coördinator van SOPROP (Solidarité pour la promotion de la paix in DR Congo), “maakt de recente wet op de bescherming tegen foltering van deze daad een onverjaarbare overtreding. Maar het duurt lang voor deze wet toegepast wordt en tot nu toe heeft ze tot zeer weinig veroordelingen geleid.”
Meester Sylvie Ntumba, lid van de balie van Kinshasa-Gombe die ondersteund wordt door ASF, stelde een gelijkaardige situatie vast bij de kwestie rond kinderen in conflict met de wet: “De huidige wet op de bescherming van kinderen voorziet in een hele reeks maatregelen voor de plaatsing en opvang bij particulieren. Jammer genoeg worden veel minderjarigen nog altijd geplaatst in een apart gedeelte van de gevangenis van Makala in Kinshasa.”
Ook Zijne Excellentie de heer Michel Lastschenko, Ambassadeur van België in de DR Congo, herinnerde al aan het volgende: “Er is geen ontwikkeling zonder gerechtigheid. Daarom ondersteunen wij organisaties zoals ASF en RCN J&D die strijden voor het vrijwaren van de menselijke waardigheid in Congo.”
