Brussel, 28 mei 2014 – Dominique Kamuandu is de Coördinator voor de programma’s van AdZG rond internationaal strafrecht in Congo. Hij nam onlangs het woord op een forum over de ondersteuning en bescherming van mensenrechtenactivisten (MRA’s). Dat forum werd in Brussel georganiseerd door het Europees instrument voor democratie en mensenrechten (EIDHR).
Vraag: Waarom hebben MRA’s – ongeacht of ze advocaat, journalist of lid van het maatschappelijk middenveld zijn – bescherming nodig?
“In Afrika, Latijns-Amerika en Azië zijn MRA’s niet graag gezien omdat ze mensenrechtenschendingen door hun regeringen en/of gewapende groepen aan de kaak stellen. Ze worden bedreigd en geïntimideerd om ze het zwijgen op te leggen: dat gebeurt door anonieme telefoontjes, arrestaties, ontvoering, intimidatie en in het ergste geval moord.
In Congo is de situatie van MRA’s bijzonder kwetsbaar. Enerzijds staan de democratie en de rechtsstaat nog niet sterk genoeg, omdat de DRC net uit een oorlog komt. De prioriteiten zijn vrede en veiligheid, niet mensenrechten. Anderzijds oefent de uitvoerende macht er officieus controle uit over de rechterlijke macht, waardoor laatstgenoemde niet vrij en onafhankelijk kan optreden”.
V: AdZG startte in 2011 met een beschermingsprogramma voor MRA’s, dat gesteund wordt door de Europese Unie. Wat doet AdZG concreet?
“Veel MRA’s zijn vragende partij voor steun en bescherming in Congo en AdZG is niet de enige organisatie die zich hiervoor inzet. Wij spelen een aanvullende rol en we werken op verschillende niveaus. In de eerste plaats zorgen wij voor de wettelijke bescherming van MRA’s. Hierdoor kunnen zij hun stem laten horen via hun advocaten en de straffeloosheid van criminelen tegengaan. Als er een reële dreiging bestaat, kunnen we ook zorgen voor fysieke bescherming: bijvoorbeeld hun woning of werkplaats beveiligen of ze verplaatsen, eventueel samen met hun gezin. Tot slot coördineren we de pleitbezorging om een wet ter bescherming van de mensenrechten goedgekeurd te krijgen.
Ons programma is niet alleen toegespitst op advocaten; wij steunen ook journalisten die in de uitoefening van hun beroep een helpende hand nodig hebben”.
V: Er zijn wel meer organisaties die zich inzetten voor de bescherming van MRA’s. Welke toegevoegde waarde heeft AdZG volgens u te bieden?
“Wij hebben een doorslaggevende rol gespeeld in de herziening van het wetsontwerp over de bescherming van de mensenrechten in Congo. In 2011 werd er een wetsontwerp opgesteld, maar daar gebeurde verder niets mee. Naar aanleiding van een workshop over het nationale beleid voor de bescherming van de mensenrechten, georganiseerd door AdZG in november 2013, werd speciaal voor dit wetsontwerp een toezichtcomité opgericht. Dit comité van institutionele spelers en leden van het maatschappelijk middenveld heeft het wetsontwerp herzien. In februari 2014 nam een afgevaardigde de verantwoordelijkheid voor de nieuwe tekst. Die is nu omgezet in een wetsvoorstel en zal in het parlement ter stemming worden voorgelegd.
