Bujumbura, 21 januari 2015 – ASF (Advocaten Zonder Grenzen) juicht de oprichting van een Waarheids- en Verzoeningscommissie toe. Dit is een belangrijke stap in de behandeling van de internationale misdaden die in het verleden in Burundi zijn begaan. ASF somt wel enkele voorwaarden op om het proces van het overgangsrecht in goede banen te leiden.
De grondslag voor het mechanisme van het overgangsrecht in Burundi werd gelegd in de Arusha-akkoorden voor vrede en nationale verzoening in Burundi, die in 2000 door de verschillende partijen van het Burundese conflict ondertekend werden. De invoering daarvan ging op 10 december 2014 een beslissende fase in met de benoeming van de 11 commissarissen van de Waarheids- en Verzoeningscommissie (WVC) door de Burundese president.
De WVC zal onder meer bevoegd zijn voor het verrichten van onderzoeksdaden en het bovenhalen van de waarheid over de ernstige mensenrechtenschendingen in Burundi, het kwalificeren van deze misdaden, het publiceren van slachtofferlijsten en het voorstellen van een programma voor de schadevergoeding, de hervorming van de instellingen en de herschrijving van de Burundese geschiedenis. De WVC moet deze zware en gevoelige opdrachten in verband met feiten gepleegd over een periode van bijna vijf decennia – van 1962 tot 2008 – binnen haar vierjarige mandaat uitvoeren.
“Dit is een belangrijke doorbraak in de lange weg naar verzoening tussen de verschillende geledingen van de Burundese samenleving. Bovendien hebben de meeste van de 11 commissarissen een goed profiel, zodat de WVC erop mag rekenen dat zij kwaliteitswerk zullen verrichten waar het Burundese volk tevreden over zal zijn”, zegt Adrien Nifasha, ASF-coördinator in Burundi voor het CROSSROADS-project voor internationaal en overgangsrecht.
Toch lijst ASF een aantal voorwaarden op die aanwezig moeten zijn om de WVC naar behoren te laten werken. Het gaat daarbij met name om de onafhankelijkheid, onpartijdigheid en persoonlijke veiligheid van de commissarissen, de nood aan een informatiecampagne over de werkzaamheden van de commissie naar de slachtoffers, de getuigen en de beschuldigden toe en de zelfstandige werking en het zelfstandige financiële beheer van de WVC. “Ook moeten de pijlers van het overgangsrecht in de Burundese context worden gewaarborgd, zoals de eerbiediging van het recht op waarheid, op gerechtigheid, op schadevergoeding en de garantie op niet-herhaling”, zegt Adrien Nifasha nog.
ASF is bereid om de werkzaamheden van de WVC in haar eigen expertisedomeinen te begeleiden: het vertegenwoordigen van de slachtoffers en de beschuldigden, de bescherming van de slachtoffers en de getuigen, de technische ondersteuning bij de uitwerking van de procedureregels en de capaciteitsopbouw van de commissarissen, de gerechtsmedewerkers en het maatschappelijk middenveld op het gebied van overgangsrecht.
“Wij bieden wel enkel steun als bij de voorbereidingen en de effectieve werking van de WVC de rechten van de slachtoffers en de beschuldigden geëerbiedigd worden”, zegt de projectcoördinator.
Het CROSSROADS-project is een initiatief van ASF en haar partners in zes landen die een internationaal strafrechtsysteem aan het uitbouwen zijn: Burundi, Colombia, Guatemala, Nepal, Oeganda en DR Congo. Het project wordt gefinancierd door de Europese Unie.
