Woorden uit Kinshasa (3/3): “de vrijheid te koop gezet”

Kinshasa, 26 april 2016 – In de DR Congo blijven het verdedigen van de rechten van slachtoffers van onrecht en het uitoefenen van de fundamentele vrijheden een uitdaging. Desondanks het falen van het rechtssysteem en soms bedreigingen, blijven mannen en vrouwen strijden voor hun ideaal van een rechtvaardigere wereld. De laatste van onze drie ontmoetingen is die met advocaat Hervé Mafwila en gaat over onrechtmatige hechtenis. Meester Hervé Mafwila is lid van de balie bij het hof van beroep in Kinshasa/Matete. Als strafpleiter is hij lid van de advocatenpool van ASF. Tweemaal per week gaat hij naar de centrale gevangenis van Makala om juridisch hulp te geven aan personen in hechtenis. De vader van vijf kinderen is afkomstig uit dit deel van de Congolese hoofdstad en is dus vertrouwd met de levensomstandigheden van de bevolking daar: “hier wonen de mensen in grote armoede. Ze leven van dag tot dag. Wanneer iemand in hechtenis wordt genomen, hoe moet hij dan zijn borg betalen? De mensen zijn overgeleverd aan het systeem”. Dat overkwam ook Didier, een van de personen die de advocaat opvolgt. Eind 2014 werd de jongeman beschuldigd van verkrachting van een minderjarige door de stiefvader van het vermeende slachtoffer, een jong meisje genaamd Arlette. Hij werd aangehouden door de politie en opgesloten in de gevangenis van Makala. Bij het inkijken van zijn dossier stelde meester Mafwila niet alleen vast dat de tijdslimiet voor de hechtenis niet gerespecteerd was, maar ook dat er niets was gedaan om het dossier inhoudelijk te onderzoeken. “De rechter had de aanhouding van Didier louter op basis van een klacht bevolen, zonder dat er onderzoek was gevoerd en zonder dat het slachtoffer was verhoord”, vertelt de advocaat. “Tijdens het proces onthulden we dat het meisje in kwestie eigenlijk de verloofde van Didier was, dat ze meerderjarig was op het moment van de feiten en dat ze haar toestemming had gegeven”. Arlette is opgelucht dat haar verloofde op vrije voeten is: “Didier heeft niets verkeerds gedaan. Hij had nooit gearresteerd mogen worden. Ik was zwanger van hem. Het was erg moeilijk voor mij om hem in de gevangenis te zien”. Als eerbetoon aan meester Mafwila hebben de jonge ouders beslist om hun pasgeborene te vernoemen naar de advocaat: Hervé. Meester Mafwila meent dat de gebreken van het rechtssysteem grotendeels te maken hebben met geld. “Ieder van ons wil vrij zijn. Als je op dit moment gearresteerd wordt voor een licht misdrijf, kan je alleen terug vrij komen door je vrijheid te kopen door een borgsom te betalen. De kostprijs daarvan loopt op tot 300 dollar”. Om deze tendens om te keren, moeten de juridische actoren volgens de advocaat strikt en ernstig optreden: “op dit moment eisen veel magistraten om betaald te worden, hoewel zij het voorbeeld zouden moeten geven. Dit gezegd zijnde, stel ik vast dat de rechters zorgvuldiger handelen wanneer wij samen met ASF tussenbeide komen in het kader van het Bureau voor Gratis Consultaties. Er is nog een lange weg te gaan, maar iedere persoon die ik vrij kan krijgen, zoals Didier, kan tenminste zijn leven weer opnemen”.

Foto: Arlette (l.) heeft haar pasgeborene vernoemd naar de advocaat, meester Mafwila (r.), die haar verloofde heeft vrij gekregen: Hervé. Matete, Kinshasa, 2015 © ASF / G. Van Moortel