Bukavu (DR Congo) / Arusha (Tanzania), 24 juli 2013 – Of ze nu leden zijn van maatschappelijke middenveldorganisaties, gemeenschapsleiders, advocaten of mediaprofessionals, de mensenrechtenverdedigers hebben een gemeenschappelijk doel: het promoten en beschermen van de mensenrechten. Deze personen worden vaak geconfronteerd met situaties gericht op het belemmeren van hun werk, zoals bedreigingen, gerechtelijke en administratieve intimidatie en soms foltering of moord. Daarom nemen Advocaten Zonder Grenzen (AdZG) en de East Africa Law Society (EALS) maatregelen om mensenrechtenverdedigers te steunen en beschermen in vijf Afrikaanse landen.
Hippolyte Mapendano Tonderi woont in een dorp net buiten Bukavu in Zuid-Kivu (in Oost-Congo). Als een gekende juridische professional, wordt deze advocaat bedreigd in het kader van een zaak van slagen en verwondingen. “Ik verdedig de rechten van een ambachtsman die op een gewelddadige manier werd aangevallen door een belastingsofficier op een markt. Naar aanleiding van de klacht die mijn cliënt heeft ingediend, werd de belastingsofficier aangehouden door het Parket”, getuigt hij. “Sindsdien heeft deze man, in voorlopige invrijheidsstelling, me meerdere keren met de dood bedreigd omwille van mijn inzet voor de verdediging van mijn cliënt. Ik heb een klacht neergelegd maar er werd nog geen onderzoek ten laste van hem geopend”.
Deze situatie toont de uitdaging aan waar de mensenrechtenverdedigers tegenover staan bij de uitoefening van hun beroep. “Hoewel democratiseringsprocessen aan de gang zijn, blijven deze mensen geconfronteerd worden met verschillende obstakels bij de uitoefening van hun activiteiten”, constateert Gilles Durdu, coördinator van het project ter bescherming van mensenrechtenverdedigers, gevestigd in Arusha in Tanzania.
Dit project wordt beheerd door AdZG in partnerschap met de East Africa Law Society (regionale Balie van Advocaten van Oost-Afrika) en wordt gefinancierd door de Europese Unie. Het heeft als doel om advocaten en andere mensenrechtenverdedigers te steunen die zich in moeilijkheden bevinden in Burundi, Kenia, Oeganda, DR Congo en Rwanda. Kenmerkend voor het project is de gerechtelijke steun aan de mensenrechtenverdedigers die blootgesteld zijn aan bedreigingen of directe en aangetoonde risico’s. “Deze bijstand is aanvullend op de directe beschermingsmaatregelen. Daarom hebben we een team gevormd van 42 advocaten die afkomstig zijn uit de doellanden, en die klaar staan om juridische bijstand te verlenen”, legt Gilles Durdu uit.
Bovendien ondersteunt het project maatregelen op langere termijn, zoals de ontwikkeling van een wettelijk kader om specifieke bescherming te garanderen aan de mensenrechtenverdedigers. “En we stimuleren een dynamiek met alle betrokken actoren, inclusief de donors, die zal uitmonden in de oprichting van een regionaal fonds ter bescherming van de mensenrechtenverdedigers”, vult de AdZG-projectcoördinator aan.
Tot op heden werden 13 zaken van bedreigde mensenrechtenverdedigers ondersteund in het kader van dit project. Hippolyte Mapendano hoopt dat hij door de tussenkomst van AdZG zijn beroep zal kunnen uitoefenen in alle veiligheid, zowel op korte als lange termijn: “De afsluiting die AdZG rondom mijn huis heeft gezet, beschermt me uiteraard. Maar de steun van de advocaat van AdZG in de procedure tegen de persoon die me reeds maandenlang bedreigt, is een opluchting. Want als deze persoon veroordeeld wordt, zal ik mijn leven in alle rust kunnen hervatten”.
