Het regionale kantoor van AdZG in Oost-Afrika

Dit artikel komt uit het jaarverslag 2022 van AdZG.

De laatste jaren koos ASF geleidelijk aan voor een meer doorgedreven regionale aanpak voor haar activiteiten in Oost-Afrika. In 2021 werd een regionaal kantoor opgericht dat momenteel drie medewerkers telt, naast de regionale directeur en de respectievelijke landendirecteur voor Oeganda en de programmacoördinatoren voor Kenia en Tanzania.

De verschillende landen in Oost-Afrika delen historische, economische, politieke, sociale en culturele banden en werken steeds nauwer met elkaar samen. Hierdoor kunnen thema’s die ASF aanbelangen, zoals het beheer van natuurlijke rijkdommen, detentie of veiligheid en vrijheid, over verschillende landen heen van toepassing zijn. De lessen die worden getrokken uit de uitvoering van programma’s in het ene land kunnen dus van groot belang zijn voor de uitwerking van onze acties in andere contexten.

Sinds de oprichting was een belangrijke rol van het regionale kantoor het strategisch verzamelen en herverdelen van kennis over alle programma’s heen. Hierdoor konden synergieën worden ontwikkeld, terwijl er ook ruimte bleef voor de contextualisering van elke interventie.

Daarnaast heeft de opzet van nieuwe rollen gewijd aan specifieke technische functies binnen het regionale team aan ASF de mogelijkheid geboden om de methodologische ondersteuning van de verschillende landenteams te verbeteren op het vlak van onderzoek, monitoring en evaluatie, strategische procesvoering en pleitbezorging.

Een belangrijke prioriteit voor het regionale kantoor is ook het identificeren van mogelijkheden voor verdere ontwikkeling op regionaal niveau, onder meer door het opstellen van projecten met verschillende landen en regionale projecten. In maart 2022 lanceerde ASF een tweejarig project, gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking – DGD, getiteld ‘Protecting Civic Space: a Public Interest Litigation Approach’. Het project bestrijkt drie landen in de regio en wil bijdragen tot de bevordering van de rechtsstaat in Oost-Afrika door het maatschappelijk middenveld te mobiliseren rond regionale instellingen, mechanismen en instrumenten actief op het vlak van mensenrechten.

In de toekomst wil het regionale kantoor ook de aanwezigheid van ASF op regionaal niveau in Oost-Afrika blijven versterken. Of het nu gaat om pleitbezorging, strategische geschillenbeslechting of andere engagementen met externe stakeholders, de inspanningen zullen in 2023 worden voortgezet om ervoor te zorgen dat het werk van ASF zichtbaar is en een impact heeft in de regio.

ASF in Kenya

General Context

Even if Kenya is consolidating its democratic institutions after a legacy of authoritarian rule, the country has had its share of politically instigated violence along ethnic lines. Following the post-election violence in 2007-2008, Kenya approved a new constitution in 2010 that enshrines perhaps one of the most exhaustive and forward-thinking Bills of Rights in the region and in the continent.

Since gaining independence from British colonial rule in 1963, Kenya  has experienced periods of political turmoil, autocratic rule and progress towards stability. Kenya plays a leading role in regional diplomacy and economic integration, particularly within the East African Community (EAC) and the African Union.

Access to Justice and Rule of Law

In Kenya, access to justice remains a challenge for a significant portion of the population. The justice sector in Kenya has been the subject of major reform efforts in recent years, including measures to improve the independence of the judiciary, the revamping of Kenya National Human Rights and Equality Commission  and measures to improve the effectiveness and accountability of the police and the office of the Director of Public Prosecutions (DPP).

Despite those reforms, the criminal justice system is still characterised by significant discretionary powers and challenges to the independence of the judiciary, which can lead to the criminalisation of poverty and the persecution of citizens. A majority of convicted prisoners are petty offenders, and trust in the courts remains low.

ASF’s Work in Kenya

With its diverse and dynamic population of approximately 53 million people, a rapidly evolving political landscape and strong economy, Kenya plays a pivotal role in the region. Kenya therefore serves as a critical hub for Avocats Sans Frontières (ASF) in its pursuit of promoting access to justice and human rights in East Africa. The organizationis planning to focuses on the following areas in Kenya:

  • Access to justice: ASF can provide legal aid to people who are unable to afford it, including victims of human rights abuses, marginalized groups, and people in detention.
  • Human rights monitoring: ASF is planning to monitor the human rights situation in Kenya and promote access to remedies.
  • Advocacy: ASF advocates for the protection of human rights in Kenya, including through direct advocacy with the government and awareness raising among the public.

Uitbouwen van de regionale benadering: regionale hubs

Dit artikel komt uit het jaarverslag 2022 van AdZG.

Om een actie uit te werken in de lijn van haar mandaat en aansluitend bij de specifieke behoeften van de context, steunt ASF op degelijke analyses van de problemen en uitdagingen in de landen waar ze actief is. Verankering in de plaatselijke realiteit is essentieel om over een gecontextualiseerde expertise te beschikken, strategische partnerschappen op lokaal niveau te ontwikkelen en relevante en kwalitatieve acties voor de lokale bevolking op te zetten.

Anderzijds stoppen de problemen die we aanpakken niet aan de grenzen en hebben ze vaak een transnationale dimensie.

Om aan deze vereisten te voldoen, ontwikkelt ASF nu al enkele jaren een regionale aanpak via haar regionale hubs in de Euro-mediterrane regio en in Oost-Afrika met kantoren in respectievelijk Tunis en Kampala.

Deze regionale hubs garanderen de nodige nabijheid voor de begunstigden van de acties en de lokale partners om de aanwezigheid van ASF in de regio te versterken. Ze bevorderen de ontwikkeling van de acties door voort te bouwen op bestaande expertise en netwerken.

De oprichting van deze hubs maakt ook deel uit van het decentralisatieproces van de organisatie. Een van hun functies is het versterken van de strategische dialoog tussen de verschillende kantoren en ervoor te zorgen dat het perspectief, de ervaringen en de expertise die op lokaal niveau worden ontwikkeld, worden verwerkt in de globale aanpak van ASF.

De beslissing om prioriteit te geven aan de oprichting van deze twee regionale hubs werd ingegeven door zowel interne als externe factoren:

  • De keuze om onze aanwezigheid te versterken in regio’s waar we onze meerwaarde, ons vermogen om de juiste stakeholders te mobiliseren en onze contacten met nationale en internationale stakeholders hebben aangetoond.
  • De aanwezigheid van een ASF-kantoor met aanzienlijke ervaring in de regionale context
  • De identificatie van transnationale kwesties

Belangrijkste functies van de hubs

  • Strategische ontwikkeling en begeleiding

De hubs zorgen voor ondersteuning en begeleiding van bestaande opdrachten, evenals voor de uitvoering van acties die in andere landen in de regio of op regionaal niveau worden ontwikkeld.

  • Expertise en kennis

De hubs produceren relevante en gecontextualiseerde expertise op basis van in het veld verzamelde gegevens en gekoppeld aan de belangenhartigingsstrategieën van de organisatie.     

  • Internationale belangenbehartiging en netwerkbegeleiding

De hub verleent ondersteuning aan de netwerken, waardoor ze een beroep kunnen doen op passende bijstand bij de ontwikkeling, opvolging en evaluatie van beïnvloedingsstrategieën. Terwijl nationale kwesties de bevoegdheid van de plaatselijke kantoren blijven, is de hub meer specifiek geïnteresseerd in het ondersteunen van netwerken op internationaal niveau om de ontwikkeling van overheidsbeleid te beïnvloeden.

  • Capaciteitsopbouw

Dit behelst capaciteitsopbouw voor landenteams in de regio op gebieden die functioneel zijn voor de ontwikkeling van interventiestrategieën en gebaseerd zijn op een zachte “peer reinforcement”-aanpak.

Deze versterkingsstrategie van de regionale dynamiek heeft haar nut bewezen in het eerste jaar van de oprichting van de regionale hubs:

  • Er lopen reeds regionale projecten in Oost-Afrika en de Euro-mediterrane regio.
  • Dit heeft maatregelen op regionaal niveau mogelijk gemaakt, zoals het Afrikaanse Hof voor de rechten van de mens en de volkeren in Arusha.
  • Zo kunnen we acties ontwikkelen in landen waar we geen permanent team hebben, zoals Tanzania of Kenia.
  • Rationalisering en bundeling van mensen en middelen door de oprichting van regionale functies, die acties in verschillende landen omvatten.

Het jaarverslag van AdZG is beschikbaar

Het team van Advocaten Zonder Grenzen is verheugd u haar laatste jaarverslag voor te stellen.

We hebben een lange weg afgelegd sinds AdZG in 1992 werd opgericht door een groep Belgische advocaten. In die 30 jaar tijd hebben honderden mensen bijgedragen om de vereniging te maken tot wat ze vandaag is: een militante organisatie, actief in een tiental landen, die stijdt tegen onrecht, ijvert voor een rechtsstaat gebaseerd op mensenrechten en voor een betere toegang tot het gerecht, dit alles in nauwe samenwerking met talrijke nationale en internationale actoren.

Deze ervaring, de lokale verankering van onze acties en de sterke banden die we hebben gesmeed met mensenrechtenverdedigers uit alle hoeken van de wereld, geven ons de kracht om impactvolle acties te blijven opzetten ten dienste van bevolkingsgroepen in kwetsbare situaties (vrouwen, kinderen, de LGBTQI+-gemeenschap, etnische minderheden, mensen in detentie, mensen in migratiesituaties, enz.)

Maar de uitdagingen zijn talrijk. Overal ter wereld worden middenveldorganisaties en mensenrechtenverdedigers geconfronteerd met zorgwekkende ontwikkelingen en trends: de opkomst van autoritaire regimes, de inkrimping van de burgerlijke ruimte, het groeiende wantrouwen van het publiek in instellingen, toegenomen sociale spanningen, enzovoort.

Mensenrechtenverdedigers werken in een context die hen steeds vijandiger gezind is. De begrippen mensenrechten en rechtsstaat zelf worden in twijfel getrokken. Activisten, advocaten en journalisten die opkomen voor de fundamentele rechten van kwetsbare bevolkingsgroepen worden steeds vaker systematisch het doelwit van onliberaal repressief beleid.

Elke bladzijde van dit rapport getuigt van de kracht van de vlam die degenen drijft die zich inzetten voor de verdediging van de mensenrechten in het hart van onze samenlevingen, met gevaar en risico voor hun eigen vrijheid. Dit verslag is een eerbetoon aan ieder van hen.

Jaarverslag 2022

International Criminal Justice in Kenya