ASF in de Democratische Republiek Congo
Kantoren: Kinshasa (Kinshasa) , Bunia (Ituri), Matadi (Kongo Central), Tshikapa (Kasaï) Oprichtingsdatum: 2002 Team: 23 medewerkers Contact: jtroncoso@asf.be
Algemene context
De Democratische Republiek Congo (DR Congo) is met bijna 80.000.000 inwoners het op een na grootste land van het Afrikaanse continent. Ondanks de, door de internationale gemeenschap, democratisch geachte verkiezingen in 2006 en 2011 heeft de DR Congo moeite om de cyclus van conflicten te doorbreken. In het oosten blijft de onveiligheid voortbestaan door toedoen van verschillende gewapende groepen die er al meer dan tien jaar ernstige en massale mensenrechtenschendingen begaan. Deze conflicten, gevoed door de winning van en illegale handel in natuurlijke hulpbronnen en in de hand gewerkt door endemische corruptie, dompelen de bevolking onder in een voortdurend klimaat van instabiliteit. Dit alles is dan weer de oorzaak van een ernstige humanitaire crisis. De conflicten en het geweld spreiden zich uit over de andere provincies van het land. Zo zijn de Kasaï-provincies al sinds midden 2016 het toneel van gewelddaden op grote schaal.
Sinds eind 2016 treft een nieuwe politieke crisis de DR Congo. President Kabila klampt zich vast aan de macht, hoewel hij aan het eind van zijn tweede en derde mandaat is gekomen. De vreedzame protesten die een democratische machtswisseling eisen, werden regelmatig en gewelddadig neergeslagen door de politie, het leger en de inlichtingendiensten. Deze voeren steeds vaker arrestaties en ontvoeringen uit, wat duidt op een ernstige inperking van de publieke ruimte.
Bovenop dit gespannen klimaat komt ook nog een erg instabiele economische en sociale situatie. De DR Congo werd immers ten volle getroffen door de impact van de internationale economische crisis op de prijzen van primaire grondstoffen, waaronder hulpbronnen uit de mijn- en bosbouw. Deze zijn de voornaamste bronnen voor de groei van het land zijn.
Justitiecontext
Ook al werden reeds vele inspanningen geleverd, toch staat de bevolking inzake rechtstoegang voor enorme obstakels. Tijdens de Staten-Generaal voor Justitie in 2015 werden talrijke uitdagingen geïdentificeerd. Deze zijn zowel van institutionele, structurele, materiële, financiële maar ook sociologische aard. Het nationale beleid voor de hervorming van justitie dat in mei 2017 werd aangenomen wil hier een antwoord op bieden.
Echter, het budget dat tot op vandaag is toegezegd voor justitie is nog steeds veel te beperkt. Dit maakt het justitieaanbod zwak en disfunctioneel. Gezien de immense oppervlakte van het land is er met betrekking tot het geografische bereik een acuut probleem. Bovendien is toegang tot een advocaat niet gegarandeerd. In afwezigheid van een functionerend en gesubsidieerd systeem van rechtsbijstand is de kostprijs van de diensten van een advocaat onbetaalbaar. Daarbij komt dat de meeste advocaten gebaseerd zijn in de grootstedelijke gebieden, waardoor de meerderheid van de Congolezen geen beroep kan doen op hun diensten.
Tot slot heeft de bevolking slechts een beperkte kennis van haar rechten en van de middelen om deze rechten uit te oefenen, vooral in rurale gebieden. Ze is ook in toenemende mate argwanend ten opzichte van de gerechtelijke instellingen, vooral vanwege latent corrupte justitieactoren, een zwakke uitvoering van gerechtelijke beslissingen maar ook vanwege de economische en sociale kost van gerechtelijke procedures. Bijgevolg blijven mensen in grote mate een beroep doen op traditionele autoriteiten om hun conflicten te op te lossen.
Projecten
Support Programme for the Reform of the Justice System (phase 2)
Funding: European Union Duration: 3 years (February 2022 > January 2025)
Promote the full and effective realisation of people's rights in the Democratic Republic of Congo
Funding: Belgian development cooperation Duration: 5 years (January 2022 > December 2026)
Protéger les droits et libertés des porte-voix des populations congolaises
Financement : L'ambassade du Royaume des Pays-BasDurée : 3 ans (juillet 2021 > juillet 2024)
Publicaties
maart 22, 2024
(Frans) Congolees maatschappelijk middenveld verontrust door de opheffing van het moratorium op de doodstraf
december 6, 2023
Ezekere case - Military Court upholds convictions and grants full exemption from legal costs to victims, a first in Ituri
oktober 26, 2023
(Engels) Toegang tot rechtsmiddelen voor mensenrechtenschendingen in Oost-Afrika:Lessen uit het perspectief van maatschappelijke organisaties tijdens de Oost-Afrikaanse conferentie over bedrijfsleven en mensenrechten
Nieuws
maart 25, 2024
Congolese civil society alarmed by the lifting of the moratorium on the death penalty
Civil society actors and international human rights organisations working in the Democratic Republic of Congo are very concerned by the decision of the government of Félix Antoine Tshisekedi Tshilombo to lift the moratorium on the execution of the death penalty, communicated by circular note No 002 of 13 March 2024. The signatory organisations deplore this decision, which violates the constitutional principle of the sanctity of human life and constitutes a major step backwards in terms of respect for human rights and democracy
februari 22, 2024
Impact van de staat van beleg op het strafrecht in Ituri
In mei 2021 kondigde de Congolese staat de uitzonderlijke staat van beleg af in de provincie Ituri, in een poging om een einde te maken aan meer dan drie decennia van oorlogen, opstanden en gewelddadige gewapende conflicten. Die speelden zich af tegen de achtergrond van een politieke legitimiteitscrisis, een identiteitscrisis en regionale concurrentie om de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen. Le présent rapport opère un état des lieux de la mise en œuvre des mesures relatives à l’état de de siège et ses impacts délétères sur les droits des populations et sur la justice
februari 20, 2024
ExPEERience Talk #13 : Rechtspraak zonder gerechtshof? Ervaringen met de gemeenschapsrechtspraak in Ituri
Ter gelegenheid van deze ExPEErience Talk presenteren Julien Moriceau en Janvier Digital Koko Kirusha van INANGA en Johnny Lobho Lamula van AdZG in de DRC een studie, die zeer binnenkort gepubliceerd zal worden, over de gemeenschapsrechtspraak in Ituri, Het doel van deze studie is licht te werpen op de werking van de gemeenschapsrechtspraak in Ituri en op de banden tussen alle actoren en stakeholders die betrokken zijn bij gevallen van geschillenbeslechting op zowel gemeenschaps- als staatsniveau.