Gendergerelateerd geweld bestrijden in Myanmar: het perspectief van een pro bono advocaat
Categorie: Pro bono
Myanmar: de ‘Pro Bonos’ in actie
Myanmar, 27 april 2015 – De proeffase van het door het UNDP gesteund Rule of Law Centres-project is afgelopen. Het project was bedoeld om juridische professionals en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld opleiding te geven over lokale-rechtsproblemen en hen aan te moedigen om bij hun werk de principes van de rechtsstaat te hanteren. Zeven juridische experts uit het International Legal Network (ILN) van ASF werkten pro bono mee aan het project.
Zeven leden van het ILN – die van het projectteam de koosnaam ‘de Pro Bono’s’ kregen – kregen de kans om mee te werken aan de invoering van het Rule of Law Centres pilot-project in Myanmar. Zij waren afkomstig uit verschillende rechtsgebieden, zoals de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Australië en Frankrijk, en hadden ervaring in uiteenlopende domeinen, van strafrecht over gezinsrecht, administratief en internationaal recht tot mensenrechten. Met hun gezamenlijke kennis en inzet hielpen zij het projectteam van internationale en nationale trainers bij het opstellen van een leerprogramma, het uitwerken van opleidingsmodules en het organiseren van activiteiten om de gemeenschap te betrekken.
“Op mijn eerste dag kreeg ik de opdracht om samen met een lokale trainer, Nway, het programma dat zij had opgesteld te overlopen”, vertelt Larissa Dinsmoor, US Attorney bij de California Bar Association (coverfoto). “We bespraken samen hoe de informatie zou worden overgebracht op anderen. Hoewel we elkaar pas ontmoet hadden, verliep het contact vlot en met veel wederzijds respect. Ik leerde van haar en zij leerde van mij, en uiteindelijk kwamen we tot een sterk eindproduct“. Larissa werkte vanuit Lashio, een etnische smeltkroes in het noordoosten van Myanmar. Aangezien het om een kortlopend proefproject ging, was de druk om een programma uit te werken en degelijk opleidingsmateriaal te ontwikkelen enorm. “We werkten nauw samen en maakten gretig gebruik van ieders individuele ervaring, kennis en visie“, aldus Larissa. “Na verloop van tijd versmolten de lokale en internationale advocaten tot een homogene groep die een sterk resultaat heeft neergezet.” Met een knipoog voegt ze eraan toe: “Ik herinner mij vooral dat er veel gelachen werd. Ondanks de lange uren waarin we het leerprogramma uitwerkten, verfijnden en in de praktijk brachten, was er in het team altijd tijd voor een grapje of een glimlach. De sfeer was gemoedelijk, en dat schept al snel verbondenheid.”
Het was belangrijk voor het project dat het team uit Myanmar en de deelnemers een kritische discussie konden hebben. Daarom bespraken de internationale en de lokale trainers wekelijks de inhoud en de activiteiten. Claire Fenton-Glynn (foto) doceert rechten aan King’s College in Londen. Zij verbleef een maand lang in Mandalay, de tweede grootste stad van het land. Zij stelde vooral die manier van werken op prijs. “Zo konden de lokale trainers en de deelnemers het proces zelf in handen nemen, en konden wij hun leerervaring faciliteren in plaats van hen iets op te leggen“, legt Claire uit.
Claire Fenton-Glynn besluit: “De vooruitgang door de ontwikkeling van analytische vaardigheden, en de invloed die dat zal hebben op de manier waarop mensen in de toekomst omgaan met recht en met het leven, zijn bijzonder ingrijpend en essentieel in een land dat na jaren van militaire dictatuur langzaam herstelt.”
Het ILN werd opgericht in 2010 en telt vandaag meer dan duizend juridische professionals van over heel de wereld. Zij zetten zich in om de internationale programma’s en projecten op het terrein van ASF te ondersteunen.
Lees ook het vorige verhaal over het Rule of Law-project in Myanmar.
Coverfoto: Larissa Dinsmoor, US Attorney bij de California Bar Association, was een van de zeven leden van het ILN die bij het project betrokken waren © ASF.
“Juridische bijstand is hoop geven”
Kampala, 27 februari 2014 – Het bevorderen van juridische bijstand is cruciaal voor het verbeteren van de rechtstoegang voor mensen die in kwetsbare omstandigheden leven. Advocaten Zonder Grenzen (AdZG) mobiliseert, in samenwerking met het Oegandese Rechtsgenootschap (ULS), advocaten om de basisrechten van de bevolking te verdedigen. Akello Suzan Apita (zie foto) is één van de 16 advocaten die zich hiervoor engageert.
Het geven van gratis juridische bijstand (pro bono) aan diegenen die hier niet voor kunnen betalen is essentieel wil men een gerecht dat voor iedereen toegankelijk is. In Oeganda werden deze diensten pas in 2009, na een wettelijke verplichting, aangeboden.
Eén van de speerpunten van het AdZG en ULS programma is het ontwikkelen van een “pro bono spirit” onder advocaten. Deze sociale rol van advocaten ligt mevrouw Akello Suzan Apita nauw aan het hart: “Ik ben afkomstig uit Noord-Oeganda, waar veel mensen – waaronder mijn eigen familie – zwaar hebben geleden onder het geweld van het Verzetsleger van de Heer (LRA). Ik had het geluk dat ik via een beurs kon gaan studeren in Kampala. Direct na mijn studies ben ik als jurist gaan werken voor het rechtsbijstandsproject van de Noordelijke tak van het Oegandese Rechtsgenootschap, in de regio waar ik vandaan kom.”
Kwaliteitsvolle juridische bijstand is hoogstnodig voor gevangenen. “Gedetineerden hebben geen toegang tot een advocaat. Niemand komt op voor hun rechten. Het geven van juridische bijstand is daar als het geven van hoop, als het geven van een toekomst aan gevangenen wiens dromen over een beter leven zijn stukgeslagen”, herinnerde ze zich.
Als een pro bono advocate is meester Apita vanop de eerste rij getuige: “Ik zie hoe mensen lijden, hoe hen alles is ontnomen, hun huizen en bezittingen. Ik vecht om ze hun rechten en hun waardigheid terug te geven en om hun levensomstandigheden te verbeteren”.
Juridische bijstand toegankelijk maken is cruciaal om het leven van mensen te verbeteren. Een betere bescherming van hun rechten zal zowel een gunstige impact hebben op hun directe levensomstandigheden als op langere termijn op hun economische situatie, waardoor er bijgedragen wordt aan het verminderen van de armoede.
“Gepassioneerd zijn door mensenrechtenwerk is één ding, maar er moeten ook resultaten behaald worden. Het verbeteren van onze vaardigheden als advocaat is daarom heel belangrijk en AdZG helpt ons hierbij”, vindt mevrouw Apita. AdZG en ULS organiseren trainingen en volgen pro bono advocaten op zodat deze hun capaciteiten om de rechten van de meest gemarginaliseerde bevolkingsgroepen te verdedigen kunnen verbeteren, maar ook om meer overheidssteun te kunnen verkrijgen voor deze vitale diensten. “De meeste mensen in Oeganda denken dat het gerecht er enkel is voor de rijken. Dit moet veranderen. Natuurlijk kunnen we niet iedereen bereiken, maar als we mensen helpen zien we hen ten minste lachen. Dit is de grootste beloning”, besluit A.S. Apita.
Sinds het begin van het programma, dat door de Federale Overheidsdienst Ontwikkelingssamenwerking wordt gefinancierd, zijn er al 200 advocaten gemobiliseerd die gratis juridische bijstand bieden aan mensen in heel Oeganda.
Hoofdfoto: Kampala, Oeganda, 2013 © AdZG – G. Van Moortel
Gezocht: pro bono juridische experts
Brussel, 2 augustus 2013 – Het International Legal Network (ILN) van Advocaten Zonder Grenzen (AdZG) biedt advocaten de mogelijkheid om zich vrijwillig en onmiddellijk in te zetten voor kwetsbare bevolkingsgroepen die nood hebben aan wettelijke en juridische bijstand. Het ILN kan rekenen op 800 leden, maar heeft niettemin een tekort aan professionelen in gespecialiseerd rechtsdomeinen zoals internationaal strafrecht of de organisatie van rechtsbijstand.
Meester Julie Goffin is advocate bij de Franstalige balie van Brussel en is lid van het ILN. Ze koestert sinds lange tijd een grote interesse voor mensenrechten. “Mijn ouders zetten zich reeds in voor de mensenrechten. Als student-expert heb ik mijn steentje bijgedragen aan de onderhandelingen over de aanname van het Statuut van Rome, het oprichtingsverdrag van het Internationaal Gerechtshof. Dit vond plaats in 1998… in Rome,” herinnert ze zich. Nadien heeft Meester Goffin haar expertise versterkt op het vlak van vreemdelingenrecht, humanitair recht en vooral internationaal strafrecht. Daarnaast behoort ze ook tot het team advocaten dat in het Internationaal Gerechtshof een deel van de slachtoffers vertegenwoordigt in de dossiers Katanga en Ngudjolo, beiden beschuldigd van misdaden tegen de mensheid en oorlogsmisdaden in DR Congo.
Het is dus vanzelfsprekend dat AdZG een beroep heeft gedaan op Julie Goffin om een trainingssessie te leiden over internationaal strafrecht en het systeem van het Statuut van Rome. Deze sessie, die plaatsvond te Bukavu (grenzend aan Rwanda) in juni j.l., beoogde een capaciteitsversterking van de advocaten die deel uitmaken van de AdZG pool in DR Congo, en dit met betrekking tot de professionele praktijk en juridische strategie. “Het is zeer belangrijk dat we de uitwisseling van ervaringen stimuleren tussen advocaten die bijstand leveren aan of als vertegenwoordigers optreden van mensen die het slachtoffers zijn geworden van ernstige mensenrechtenschendingen of van internationale misdaden. Tijdens deze 5 dagen durende vormingssessie heb ik gemerkt dat mijn Congolese collega’s sterk geëngageerd zijn in de strijd tegen straffeloosheid,” getuigt ze.
Het ILN, opgericht in 2010, benadrukt de belangrijke rol die internationale advocaten spelen bij hun collega’s die werkzaam zijn in landen waar de rechtsstaat niet vanzelfsprekend is. Vanwege AdZG’s toenemende activiteiten op het vlak van technische ondersteuning van advocaten, is het ILN snel uitgegroeid tot een waardevolle bron van expertise. “Sinds de oprichting van het ILN hebben haar leden niet minder dan 86 interventies uitgevoerd, wat neerkomt op 620 werkdagen. Hun inbreng heeft sterk bijgedragen tot de versterking van de professionele vaardigheden van de lokale actoren,” vertelt Catherine Lalonde, coördinatrice van het netwerk.
“We hebben echter nog altijd een gebrek aan leden met ervaring in domeinen zoals vertegenwoordiging in internationaal strafrecht, het internationaal kader over economische en sociale rechten en de behandeling van corruptiedossiers,” stelt Catherine Lalonde vast. “Er is eveneens een grote vraag naar magistraten, procureurs, professoren en kandidaten die ervaring hebben met het organiseren van rechtsbijstand.”
Na een sterke groeifase, staat het ILN nu voor een uitdaging: hoe tegemoet komen aan de noden zoals vastgesteld in het kader van AdZG projecten, opdat de meest kwetsbare groepen kunnen rekenen op efficiëntere en kwaliteitsvollere diensten? Julie Goffin vond haar vormingsmissie in Bukavu alvast een verrijking: “Of het nu in Congo is of elders, we kunnen een voorbeeld nemen aan de moed van onze collega’s, want het zijn zij die alle risico’s nemen. Het feit dat we onze competenties met hen delen, is een bewijs van solidariteit.”
Voor meer informatie over het ILN
Foto bovenaan: “Het feit dat we onze competenties met hen delen, is een bewijs van solidariteit.” Julie Goffin, advocate en lid van het ILN; Bukavu (DRC), 2013 © AdZG / G. Van Moortel
Aan de 500 juridische professionals die samenwerken met AdZG: bedankt!
Brussel, 27 maart 2012 – Het International Legal Network (ILN), het internationale netwerk van advocaten opgericht door AdZG in 2010, heeft onlangs het 500ste lid mogen verwelkomen. Uit het behalen van deze mijlpaal nog geen twee jaar na lancering van het netwerk, blijkt eens te meer de solidariteit van juridische professionals met AdZG’s missie. Gebaseerd op het principe van de “pro bono interventie” is het ILN een effectief medium gebleken ter ondersteuning van AdZG’s activiteiten. Het succes van ILN is te danken aan de consistente bijdragen die de leden van het netwerk hebben geleverd.
In 2 jaar tijd heeft het ILN een bijdrage geleverd aan het werk van AdZG door middel van 63 interventies in een twaalftal landen. Het betrof training van locale advocaten, het geven van juridische ondersteuning, het volgen van juridische processen (trial observation) en het verrichten van juridisch onderzoek. Of het nu lokaal of op afstand is uitgevoerd, deze missies vormen meer dan 400 dagen van werk vrijgegeven voor AdZG. Als teken van de groeiende diversiteit binnen het netwerk omvat het ILN meer dan 60 nationaliteiten uit het “Noorden” en het “Zuiden”, deskundigen met verschillende maar complementerende competenties, interesses en ervaringen.
“We betrekken de ILN-leden in onze projecten op basis van hun expertise. Hun acties vergroten de impact van ons werk lokaal en zorgt ervoor dat lokale advocaten onder gespecialiseerde begeleiding staan”, vertelt ILN coördinator Catherine Lalonde.
Het proces waarin juridische professionals van diverse achtergronden hun ervaringen delen en van elkaar leren, is de kern van AdZG’s en ILN’s werkwijzen. Een mooi voorbeeld hiervan is coaching zoals recentelijk gegeven door ILN leden aan advocaten in Burundi en Rwanda. Hierbij hielpen ervaren advocaten confraters met het managen en het behandelen van complexe zaken, op het gebied van seksueel geweld, foltering, vrijheid van meningsuiting en onrechtmatige preventieve detentie. Dit is een innovatieve benadering, die een zekere behoefte vervult.“Het enthousiasme van onze lokale collega’s is groot, de middelen ter plaatse vaak minder”, aldus Charlotte Verhaeghe. Volgens deze advocaat van de Brusselse Balie, die werkt als coach tijdens een missie in Burundi, “levert AdZG werkelijk het verschil door deze advocaten bij te staan in de opvolging van dossiers”.
Vanwege de behoefte aan assistentie en kennisoverdracht in verschillende contexten, heeft het ILN constant behoefte aan nieuwe vaardigheden en expertise. “Naast de meer klassieke juridische expertise, zijn wij nu op zoek naar Arabisch-sprekende advocaten gespecialiseerd in internationale mensenrechten, advocaten die gespecialiseerd zijn inmediation of strafrecht specialisten met ervaring in transitional justice procedures” zegt Catherine Lalonde.
AdZG wil de 500 ILN-leden hartelijk danken. Door het ondersteunen van het werk van AdZG met concrete acties zorgen zij ervoor dat het recht een duurzaam verschil maakt voor de meest kwetsbaren.
Van de Balie van Brussel naar de Rechtbank te Haïfa
Meester Maryse Alié is advocate aan de Balie van Brussel en lid van het International Legal Network van AdZG. In dit kader heeft zij deelgenomen aan verschillende gerechtelijke waarnemingsmissies in het emblematisch proces van Rachel Corrie in Haïfa (Israël), en heeft ze vormingsessies geleid in Burundi over de rol van de advocaat in de preventie van het misdrijf van foltering.
Meester Alié, wat was uw motivatie om u te engageren in het International Legal Network van AdZG? 
Na mijn rechtenstudies, heb ik een Master in ontwikkelingssamenwerking behaald, met de optie vergelijkend recht, en ook een Master in de mensenrechten. Ik heb vervolgens voor verschillende internationale organisaties gewerkt, waaronder verschillende jaren voor het Bureau van het Hoog Commissariaat voor Rechten van de Mens in Cambodja en tevens voor het International Strafhof. Als advocate in Brussel leek het me heel natuurlijk om mij te engageren in de werking van Advocaten Zonder Grenzen en in te gaan op de vraag om het ILN te vervoegen.
Waaruit bestaat uw tussenkomst concreet?
De opleiding in Burundi bestond uit een seminarie van verschillende dagen. We hebben dit project voorbereid met verschillende Brusselse confraters, om onze ervaringen te delen met een groep Congolese, Rwandese en Burundese advocaten die voor de gelegenheid in Bujumbura waren samengekomen.
Het doel was het werk van deze advocaten te verbeteren in de zaken rond foltering die AdZG hen toevertrouwt in hun respectievelijke landen. We hebben modules ontwikkeld met activiteiten en praktische oefeningen, alsook bedenkingen rond de constitutieve elementen van foltering, het opstellen van klachten, het ontwikkelen van conclusies, verdedigingstrategieën, de voorbereiding van het pleidooi, etc.
In het proces Rachel Corrie vs. het Israëlische ministerie van Defensie willen we de gerechtelijke waarneming van het proces dat aan de gang is voor de rechtbank in het district van Haïfa waarborgen, via missies ter plaatse of via een opvolging vanop afstand. Ik werk samen met een Ierse jurist, specialist in de thematiek van mensenrechten in de context van Israël en Palestina.
Uiteraard brengt ons werk juridische analyses en het opstellen van gedetailleerde rapporten voor AdZG met zich mee. Deze tussenkomst, hoewel complex en delicaat van aard, is bijzonder interessant gezien de inzet van het proces en de juridische vragen die het met zich meebrengt.
Wat hebt u uit deze ervaringen geleerd?
Enorm veel! Het zijn vooreerst menselijke ervaringen die toelaten andere confraters te ontmoeten, zowel in Brussel als op het terrein, zonder daarbij de heel dynamische staf van AdZG te vergeten! Ook al zijn er altijd uitdagingen (en misschien net dankzij deze uitdagingen), toch is het werken in het kader van internationale uitwisseling heel verrijkend. Enkele van de vele positieve aspecten zijn: de confrontatie met andere rechtssystemen, het delen van ervaringen, van culturen, van projecten, veel moeilijkheden en hindernissen ook… zonder de momenten van humor te vergeten!
Natuurlijk moet men elke mensenrecht-isme of neocolonialistisch gedrag vermijden en men moet best niet naïef zijn: dit werk is slecht een druppel water in de oceaan… maar het engagement is de moeite waard!
Is uw engagement voor ILN verenigbaar met uw praktijk als advocaat in België ?
Ja helemaal! Natuurlijk zijn er aanpassingen nodig wat zittingen betreft, maar de missies zijn meestal relatief kort wat geen al te grote organisatorische problemen met zich meebrengt. Bovendien kan een deel van het werk in Brussel gebeuren (feitelijk en juridisch onderzoek, analyses, het opstellen van rapporten, etc.)… en indien het voor sommige confraters moeilijk zou zijn om op missie te vertrekken, is het altijd mogelijk om zich te engageren voor activiteiten die geen verplaatsing naar het buitenland vergen.
Voor meer informatie over het International Legal Network van AdZG