Categorie: Lokale geschillenbeslechting

Het jaarverslag van AdZG is beschikbaar

Posted on by simonm
Downloaden

Het team van Advocaten Zonder Grenzen is verheugd u haar laatste jaarverslag voor te stellen.

We hebben een lange weg afgelegd sinds AdZG in 1992 werd opgericht door een groep Belgische advocaten. In die 30 jaar tijd hebben honderden mensen bijgedragen om de vereniging te maken tot wat ze vandaag is: een militante organisatie, actief in een tiental landen, die stijdt tegen onrecht, ijvert voor een rechtsstaat gebaseerd op mensenrechten en voor een betere toegang tot het gerecht, dit alles in nauwe samenwerking met talrijke nationale en internationale actoren.

Deze ervaring, de lokale verankering van onze acties en de sterke banden die we hebben gesmeed met mensenrechtenverdedigers uit alle hoeken van de wereld, geven ons de kracht om impactvolle acties te blijven opzetten ten dienste van bevolkingsgroepen in kwetsbare situaties (vrouwen, kinderen, de LGBTQI+-gemeenschap, etnische minderheden, mensen in detentie, mensen in migratiesituaties, enz.)

Maar de uitdagingen zijn talrijk. Overal ter wereld worden middenveldorganisaties en mensenrechtenverdedigers geconfronteerd met zorgwekkende ontwikkelingen en trends: de opkomst van autoritaire regimes, de inkrimping van de burgerlijke ruimte, het groeiende wantrouwen van het publiek in instellingen, toegenomen sociale spanningen, enzovoort.

Mensenrechtenverdedigers werken in een context die hen steeds vijandiger gezind is. De begrippen mensenrechten en rechtsstaat zelf worden in twijfel getrokken. Activisten, advocaten en journalisten die opkomen voor de fundamentele rechten van kwetsbare bevolkingsgroepen worden steeds vaker systematisch het doelwit van onliberaal repressief beleid.

Elke bladzijde van dit rapport getuigt van de kracht van de vlam die degenen drijft die zich inzetten voor de verdediging van de mensenrechten in het hart van onze samenlevingen, met gevaar en risico voor hun eigen vrijheid. Dit verslag is een eerbetoon aan ieder van hen.

Indonesië: 5 jaar strijden voor toegang tot rechtspraak

Posted on by simonm

In 2017 startte ASF haar activiteiten in Indonesië op, samen met twee lokale partners. Samen streefden we ernaar om de toegang te verbeteren tot zowel formele als informele rechtsmechanismen voor gemarginaliseerde en groepen in kwetsbare situaties door middel van een verbeterde dienstverlening voor de gemeenschap. Zo hebben we specifiek aandacht besteed aan de opleiding en ondersteuning van parajuristen, zodat ze de plaatselijke bevolking kunnen bijstaan in hun behoeften op het gebied van rechtspraak.

In landen met zeer weinig advocaten per hoofd van de bevolking, zorgen parajuristen die niet over een rechtendiploma beschikken, maar wel over een grondige basiskennis van het recht en het nodige inzicht in het rechtssysteem, voor juridische ondersteuning en advies voor de bevolking. ASF heeft in verschillende van haar landen waar ze actief is met parajuristen gewerkt, omdat ze een fundamentele rol kunnen spelen bij het ondersteunen van de plaatselijke bevolking om toegang te krijgen tot rechtspraak.

Bij de start van het project werd een perceptiestudie uitgevoerd over parajuristen en de rol die ze kunnen spelen bij het verbeteren van de toegang tot rechtspraak. De bevindingen werden gebruikt om opleidingsmodules voor te bereiden. Deze modules werden vervolgens door verschillende plaatselijke organisaties gebruikt om de vaardigheden van deze parajuristen te versterken. Ze bestrijken een groot aantal onderwerpen, met een variabele thematische en geografische dekking, waardoor ze flexibel en nuttig zijn voor een groot aantal organisaties. Onze partners hebben ondervonden dat ze een belangrijke rol spelen bij de ondersteuning van de opzet van de plaatselijke verordening inzake rechtsbijstand in Bali in 2019.

In het kader van het project werden drie digitale platformen gelanceerd om organisaties uit het maatschappelijke middenveld te ondersteunen.

Verder werd er een case management systeem opgezet dat nu door verschillende organisaties gebruikt wordt om de zaken waaraan ze werken in een databank te beheren. Dit systeem werd ontwikkeld in open source, zodat elke rechtsbijstandsorganisatie dit vrij kan gebruiken. 

Het Paralegal Information System werd opgezet om de parajuristen te helpen bij het aanvragen en ontvangen van juridische ondersteuning van advocaten om hen te helpen bij de zaken waaraan ze werken.

Tot slot werd er nog een toepassing gecreëerd, E-resource genaamd, om rechtsbijstandsverleners toegang te geven tot boeken en andere bronnen.

Ter ondersteuning van de pleitbezorging werd een praktijkgemeenschap opgericht met meerdere stakeholders die zich met rechtsbijstand bezighouden. Dit gaf de leden de gelegenheid om te debatteren over toekomstige noodzakelijke wetgevende hervormingen.

Tijdens die 5 jaar in Indonesië konden we, samen met onze partners, belangrijke conclusies trekken met betrekking tot de toegang tot rechtspraak in de regio. Ten eerste valt niet te ontkennen dat parajuristen een essentiële rol spelen bij het bijstaan van de plaatselijke bevolking in hun rechtsbijstandsbehoeften. Hun status moet dan ook verder erkend worden door de lokale en nationale overheden. Ten tweede is de opzet van flexibele opleidingsmodules met de mogelijkheid om het materiaal te kiezen gemakkelijker te ontplooien en verdient dit de voorkeur ten opzichte van een vast leerplan. Ten slotte is het gebruik van digitale platformen ter versterking van de organisaties in het maatschappelijke middenveld weliswaar veelbelovend gebleken, maar de uitvoering ervan bleek zeer duur en tijdrovend te zijn. Dit moet eigenlijk op maat gemaakt worden voor elke organisatie, wat maanden van besprekingen kan vergen. Om het voortbestaan te kunnen garanderen moeten er bovendien voldoende middelen gevonden worden voor het onderhoud en de ondersteuning door een IT-medewerker.

Sleutels voor rechtstoegang in Centraal-Afrikaanse Republiek

Posted on by stagiairecom
Advocaten Zonder Grenzen is al sinds 2015 actief in de Centraal-Afrikaanse Republiek. De organisatie voert er verschillende projecten en studies om de rechtstaat te versterken en de rechtstoegang te bevorderen. Dankzij haar werk op het terrein heeft ASF kunnen vaststellen dat de CentraalAfrikaanse burgers, die maar moeilijk toegang hebben tot een advocaat en tot een kwalitatief rechtssysteem van de overheid, dit rechtssysteem grotendeels hebben opgegeven ten voordele van lokale actoren zoals wijkchefs, religieuze leiders, middenveldorganisaties, etc. Voor ASF stemt elke strategie voor ontwikkelingshulp die geen rekening houdt met deze verscheidenheid aan actoren en praktijken voor conflictoplossing niet met de noden en middelen om op te treden, en zal deze bij voorbaat gedoemd zijn om te mislukken.

Een falend rechtssysteem van de overheid

Het gerechtelijke apparaat in de Centraal-Afrikaanse Republiek, dat al fragiel was vóór de crisis van 2013, is helemaal ingestort sinds de crisis. Wanneer Centraal-Afrikanen gebruik willen maken van het rechtssysteem, stoten zij op talrijke obstakels. Enerzijds wordt de materiële toegang tot de rechtszaal bemoeilijkt door het feit dat er weinig overheidsrechtbanken zijn buiten de hoofdstad. Anderzijds werpt de politie zich dikwijls op als rechterlijke instantie en behandelt zij, intern en zonder wettelijke bevoegdheden, de gevallen die hen worden gemeld. Zo worden talrijke gevallen van corruptie, afpersing, intimidatie en willekeurige opsluiting gemeld.

Beperkt toegankelijke advocaten

De hoge kostprijs van de dienstverlening, het ernstige personeelstekort en de aard van de behandelde zaken (vooral in het economisch recht), maken de toegang tot een advocaat weinig realistisch voor de overgrote meerderheid van de Centraal-Afrikanen. Advocaten genieten ondanks alles het vertrouwen van de bevolking. Veel burgers zeggen bereid te zijn om hun zaken toe te vertrouwen aan advocaten, op voorwaarde dat de tarieven in verhouding staan hun middelen.

Een overwegend alternatief rechtssysteem

Gezien de beperkte aanwezigheid van gerechtelijke instellingen van de overheid en hun misbruiken, maken veel Centraal-Afrikanen gebruik van lokale fora om hun geschillen op te lossen (dorpschefs, wijkchefs, religieuze leiders, etc.). Deze alternatieve vorm van justitie heeft dan wel het voordeel dat ze toegankelijker is, maar ze is niet vrij van kritiek. Enerzijds leidt het tot bevoegdheidsconflicten en verwarring bij de burgers. Anderzijds worden er ook gevallen van discriminatie, corruptie en intimidatie gemeld.

De noodzaak om het Centraal-Afrikaanse rechtssysteem in zijn geheel aan te pakken

Op het terrein stelt ASF vast dat veel strategieën die bedacht werden om de rechtstoegang in de Centraal-Afrikaanse Republiek te verbeteren zich beperken tot de versterking van het rechtssysteem van de overheid. Volgens ASF houden deze strategieën onvoldoende rekening met de verscheidenheid aan actoren en praktijken en stemmen zij niet overeen met de werkelijkheid. Daarom zijn zij gedoemd om te mislukken. ASF dringt er daarom bij alle actoren die zich inzetten voor de rechtstoegang in de Centraal-Afrikaanse Republiek op aan om rekening te houden met deze werkelijkheid en om hun interventiestrategieën dienovereenkomstig aan te passen. Om meer te weten te komen over de studies die ASF uitvoerde in Centraal-Afrika, kan u hier klikken.
Fotos © ASF / Gaïa Fisher – Cynthia Benoist

Mensenrechtenorganisaties zijn onmisbare actoren geworden in Tsjaad

Posted on by stagiairecom
N’Djamena, 27 juni 2019 – In Tsjaad ondersteunt ASF de mensenrechtenorganisaties om de impact en draagwijdte van hun activiteiten te vergroten. In maart zijn we eropuit getrokken om burgers, lokale autoriteiten, gerechtelijke actoren en leden van mensenrechtenorganisaties te vragen naar hun mening over het werk van deze organisaties. Tijdens de gesprekken, die plaatsvonden in Bongor, Moundou en Sarh, getuigden alle geïnterviewden van een grote tevredenheid over de activiteiten van de mensenrechtenorganisaties. De rechtszoekenden zijn blij met de bewustmakingscampagnes en de individuele begeleiding die de mensenrechtenorganisaties organiseren. Hierdoor kunnen zij niet alleen kennis nemen van hun rechten, tot dan onbekend, maar kunnen zij ook waardevolle bijstand te ontvangen om hun klachten en verzoekschriften op te stellen. Als wensen benoemen zij de intensifiëring en uitbreiding van de activiteiten van mensenrechtenorganisaties in het hele land, zoals deze deelnemer getuigt: « Door hun oriëntering, raad en bewustmaking helpen mensenrechtenverdedigers echt al diegenen die om hun diensten vragen. Wij tasten in het duister en het zijn de mensenrechtenorganisaties die ons helpen. » Ook al geven ze toe dat er in het verleden soms terughoudendheid is geweest ten aanzien van de mensenrechtenorganisaties, wijkchefs, prefecten en andere provinciale autoriteiten erkennen vandaag dat er overeenstemming is tussen hun missie en die van de mensenrechtenorganisaties, namelijk het garanderen van de veiligheid van personen en hun bezittingen. Daar waar sommigen de mensenrechtenorganisaties kwalificeren als “kompas dat ons gidst in onze missie”, onderstrepen anderen hun “voortreffelijke werk”. Ze hopen op een intensifiëring van de activiteiten van de mensenrechtenorganisaties en op een versterking en verbetering van hun samenwerking. De rechters en de griffiers zien hun werk vereenvoudigd door het werk van de mensenrechtenorganisaties. Ze stellen vast dat de burgers, die eerst bij deze organisaties zijn geweest alvorens in rechte op te treden, beter voorbereid zijn op de zittingen. Ze begrijpen hun rechten beter, beheersen de procedures beter, beschikken over klachten en verzoekschriften van betere kwaliteit en vinden het makkelijker om te antwoorden op vragen die hun gesteld worden. Een geïnterviewde griffierster waarschuwt niettemin voor praktijken van sommige leden van mensenrechtenorganisaties die de rechtszoekenden soms pushen om stappen te zetten die ze eigenlijk niet willen of ze stellen zich partijdig op. De procureurs bevestigen de complementariteit tussen hun werk en dat van de mensenrechtenorganisaties: « Naar mijn mening is de aanwezigheid van mensenrechtenorganisaties op het terrein een troef voor de magistraat. Deze is gebonden aan zijn kantoor, het is de mensenrechtenverdediger die hem meer informatie verstrekt over wanpraktijken. De magistraat trekt er de gevolgen uit alvorens de vervolging te starten. Het is dankzij mensenrechtenverdedigers dat wij over vreselijke prakijken horen die zich voordoen in de afgelegen gebieden in Tsjaad. » Sommige procureurs nodigen mensenrechtenorganisaties niettemin uit om voorzichtig te zijn en hun informatie te verifiëren, omdat hun klachten anders soms niet gestaafd zijn. De geïnterviewde leden van mensenrechtenorganisaties rapporteren op hun beurt dat, hoewel relaties met de autoriteiten in bepaalde regio’s conflictueus blijven, er toch een verbetering en een wil tot dialoog geobserveerd kunnen worden. Ze betreuren dat er een vorm van onbegrip van hun rol blijft en dat dit onbegrip tot conflictueuze relaties leidt met bepaalde autoriteiten en tot verwarring bij de burgers. Om daaraan tegemoet te komen en om meer mensen te helpen, rekenen ze erop om hun activiteiten te intensifiëren. Maar ze willen er ook aan herinneren dat dit beperkt zal zijn omwille van budgettaire moeilijkheden. Deze interviews werden uitgevoerd door het Collectief van Verenigingen voor de Verdediging van de Mensenrechten (CADH) in Tsjaad, met technische ondersteuning van ASF en financiële ondersteuning van de Europese Unie en de Ambassade van Frankrijk in Tsjaad.   >> Download de volledige fotoreportage  
Foto’s © CADH & Saturnin Asnan Non-Doum voor het CADH en ASF

Ondersteun parajuristen in Tsjaad

Posted on by severined
Brussel/N’Djamena, 17 december 2018 – Tsjaad telt ongeveer 12 miljoen inwoners… en 135 praktiserende advocaten die bijna allemaal gebaseerd zijn in de hoofdstad N’Djamena. Gelukkig staan zij niet alleen om de rechten van de bevolking te verdedigen: ook parajuristen, die ondersteund en opgeleid worden door nationale organisaties en door ASF, bieden rechtsbijstand aan de allerarmsten. Parajuristen zijn mannen en vrouwen die het recht toegankelijk maken voor iedereen, op vrijwillige basis. Ze zijn vaak gewone dorpelingen, geen juridische professionals. Hun activiteiten, die complementair zijn aan die van advocaten, zijn cruciaal: ook zij maken het mogelijk dat conflicten opgelost raken zonder rancune en met respect voor ieders rechten, en dat de vrede en sociale cohesie versterkt worden. Ze zijn echte ambassadeurs van het recht bij de bevolking. Bedjebedje (foto), 60 jaar, is parajurist in Béré: “Wat mij het meest motiveert is de bijdrage die wij leveren aan de samenleving en de manier waarop wij haar het recht bijbrengen. Ik wil dat het recht zegeviert.” Doe een gift: help ons om de omstandigheden waarin parajuristen werken te verbeteren en om de kwaliteit te verzekeren van de diensten die ze leveren. Met 40 euro bijvoorbeeld, kunnen we hun vervoers- en communicatiekosten gedurende een maand betalen, en zo kunnen zij de meest afgelegen gebieden bereiken. Mbaibai (foto), 47 jaar, moeder van 5 kinderen en parajuriste: “Bij gebrek aan vervoersmiddelen, verplaats ik mij te voet. Maar ik ben tevreden en optimistisch. Ik hoop dat de omstandigheden waarin we werken ooit beter worden.” Doe een gift: Voor een bijdrage van minstens 40 euro, sturen wij u in de loop van februari een fiscaal attest op. Het project van ASF ter ondersteuning van parajuristen in Tsjaad wordt gedeeltelijk gefinancierd door de Europese Unie. Wij hebben u nodig om deze financiering aan te vullen en om alle geplande activiteiten te kunnen uitvoeren! Wij danken u voor uw steun en wensen u prachtige feestdagen.
PS: Op 19 mei 2019 vormen we een team om de 20 km door Brussel te lopen ten voordele van de Tjaadse parajuristen. Vervoeg het team, de inschrijvingen zijn geopend!
Foto’s © Selma Khalil voor ASF
 

Oeganda: bruggen slaan tussen justitie in de gemeenschappen en in de rechtbanken

Posted on by severined
Kampala, 25 juli 2018 – Afgelopen juni publiceerde Advocaten Zonder Grenzen de trainingsmodule “Bemiddeling in de gemeenschap” samen met drie gelijkgestemde organisaties: Justice Centres Uganda, het Legal Aid Service Providers Network, en USAID-SAFE. Dit markeerde het einde van een schrijfproces waarbij vele lessen geleerd werden, en het begin van een engagement op lange termijn om een grote lacune in de rechtstoegang in Oeganda op te vullen: het ontbreken van een verbinding tussen de alledaagse vormen van justitie die door burgers gebezigd worden en de rechtsbedeling door formele instellingen. In Oeganda worden weinig geschillen voor de rechter gebracht. De formele rechtbanken hebben een enorme achterstand en zijn fysiek, financieel, technisch en psychologisch ontoegankelijk voor de armen. Geschillenoplossing in de gemeenschap (buiten het formele rechtssysteem om) is dan weer stevig verankerd in de Oegandese cultuur. Echter, terwijl de grote meerderheid van de Oegandezen een beroep doet op lokale bemiddelingsmechanismes om juridische geschillen op te lossen, heeft een dialoog met relevante stakeholders belangrijke gebreken van het functioneren van deze mechanismes aan het licht gebracht. ASF en haar partners hebben de Module ontworpen om enkele van deze gebreken te verhelpen, en meer in het bijzonder om:
  • de definitie en het begrip van bemiddeling als een manier van geschillenoplossing in Oeganda te harmoniseren;
  • te verzekeren dat bemiddelingsprocessen en -uitkomsten voldoen aan internationaal geaccepteerde standaarden en gender- of enige andere vorm van discriminatie niet in de hand werken, wat veel voorkomt binnen traditionele samenlevingsstructuren;
  • te focussen op de definitieve overeenkomsten waarvan de bepalingen niet enkel de kans op uitvoering van de beslissingen vergroten, maar ook bepaalde garanties inzake vorm en inhoud voorzien die de rechtbanken en andere autoriteiten zouden kunnen aanmoedigen om ze te bekrachtigen.
De ontwikkelingsfase, die zes maanden duurde, was een leerzaam en gezamenlijk proces. Nationale en internationale experten en lokale actoren uit drie regio’s in Oeganda leverden de basis voor het opstellen van de inhoud. Een groep van zes trainers werd gecreëerd die betrokken werd bij het schrijfproces. De trainers werden getraind in methodes voor volwassenonderwijs en voerden oefeningen in het veld uit, waarna ze gecertificeerd werden om bemiddelaars op lokaal niveau te trainen. Een volgende stap is onder meer het opzetten van een netwerk van gecertificeerde bemiddelaars in heel Oeganda, om zo voortdurend hoge standaarden te verzekeren voor de mensen die van hun diensten gebruikmaken. Lokale bemiddelaars trainen en de bemiddelingspraktijk meer in overeenstemming brengen met standaarden van eerlijke, onpartijdige en inclusieve justitie, is een aanpak die van onderuit de huidige institutionele lacunes in de rechtstoegang wil opvullen. Deze inspanningen moeten aangevuld worden met de formalisering van de verbindingen tussen justitie in de gemeenschappen en justitie in de rechtbanken. Een meer formele registratie en erkenning van de uitkomsten van lokale bemiddeling door de Justice Law and Order Sector is nodig. Dit zou niet alleen landroof en andere pogingen tot uitbuiting van de meest kwetsbaren ontmoedigen, maar zou ook enorm bijdragen aan het reduceren van de huidige achterstand bij de rechtbanken in Oeganda en zou “forumshopping” tussen de bestaande opties voorkomen. De relevantie van de Module werd meermaals bevestigd door justitieactoren op alle niveaus, in een context waar conflicten over landzaken tussen leden van eenzelfde gemeenschap wijdverspreid zijn. Lopende ontwikkelingsprojecten die de verwerving van land vereisen, zoals de projecten rond olieontwikkeling in de Albertine Graben-streek, en overheidsinspanningen om alle percelen in heel Oeganda te registeren, zullen deze conflicten waarschijnlijk nog verergeren. Deze vaak complexe situaties, die gevoed worden door machtsongelijkheid en lacunes in het justitiesysteem, vragen om een breed scala aan oplossingen. Nauwe samenwerking tussen een brede waaier aan actoren die onder meer betrokken zijn bij de rechtsbedeling is nodig om een justitiesysteem te bouwen dat toegankelijk, efficiënt en flexibel genoeg is om het hoofd te bieden aan het brede spectrum aan conflicten in de diverse Oegandese regio’s. >> Download de trainingsmodule (PDF in het Engels)
Foto © ASF

Bruggen slaan tussen formele en informele justitie in Burundi

Posted on by severined
Bujumbura, 20 maart 2018 – Begin maart vond een eerste uitwisselingsworkshop plaats tussen 90 advocaten van de twee balies van Burundi. Zij waren geselecteerd om samen aan het “Menya Utunganirwe”-project (Ken en eis je rechten) van ASF te werken. Het doel was hen bewust te maken van het gebruik van alternatieve manieren voor geschillenbeslechting (AMGB). Deze worden niet onderwezen in de opleiding van de advocaten, waardoor de advocaten ze niet goed kennen. ASF vindt dat deze alternatieve manieren niettemin een essentieel instrument zijn voor de oplossing van conflicten, en dat advocaten een primordiale rol hebben bij hun bevordering. In Burundi bestaan bepaalde AMGB (bemiddeling, onderhandeling, verzoening…) in de wet, maar worden ze weinig gebruikt door advocaten. Mr. Salavator Kiyuku, Stafhouder van de Balie van Bujumbura, vindt dat “de gebrekkige rechtstoegang de behoefte aan justitie van zowel de burger als de advocaat bemoeilijkt”. Hier “wordt de gelegenheid gegeven aan advocaten om een kanaal, een stem en een sociaal wezen te zijn voor diegenen die met pijn overladen worden.” Om beter te kunnen voldoen aan de noden van de Burundese bevolking moet justitie gezien worden in de brede zin, voorbij de louter institutionele en formele aspecten: een verzoenende justitie, die een destructief conflict transformeert in een opportuniteit om duurzame vrede op te bouwen voor de toekomst. De voordelen hiervan zijn talrijk: deze justitie, die minder tijd en geld kost, laat de controle bij de conflictpartijen en verzekert vertrouwelijkheid. Céline Laloux, cöordinatrice strategie & ontwikkeling bij ASF, heeft de advocaten uitgenodigd om “hun gewoontes en hun praktijk open te gooien, om ‘advocaten zonder grenzen’ te zijn, zodat ze steeds meer de brug kunnen slaan tussen formele en informele justitie. Deze zijn overigens complementair aan elkaar.” Mr. Jean Bosco Bigirimana, Stafhouder van de Balie van Gitega, voegt toe dat “een slecht akkoord meer waard is dan een goed proces”.  Een opmerking die de advocaten zeker heeft doen nadenken! De reflectie rond de AMGB heeft bovendien ook verschillende vragen opgeroepen over de rol van de advocaat in de samenleving en over de perceptie rond hun beroep: “Als de partijen een regeling hebben getroffen zonder dat de advocaat gepleit heeft, zal hij dan betaald worden?”, “De cliënt zal denken dat hij niet gewonnen heeft als er geen oordeel is geveld door een rechter”… Longin Baranyizigiye, coördinator onderzoek & leren bij ASF, antwoordt dat de advocaat in zijn praktijk goed geïnformeerd moet zijn en een kader moet uittekenen met zijn cliënt. “Als het resultaat positief is voor de relatie tussen de partijen, zal de cliënt tevreden zijn en zullen de kwaliteiten van de advocaat erkend worden”, verduidelijkt hij. Hij nodigt de advocaten uit om innovatieve manieren van werken te ontwikkelen voor wanneer ze hun cliënten begeleiden in het bemiddelingsproces. “Het is een kans voor de advocaat om het strikte kader van de klassieke procedure los te laten en om zijn talent en creativiteit te laten zien ten dienste van zijn cliënt.”
Het “Menya Utunganirwe”-project, dat 5 jaar duurt (2017-2021), wordt gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking en uitgevoerd door ASF, de Balies van Bujumbura en Gitega, de Association pour la Paix et les Droits de l’Homme en de Association des Femmes Juristes in Burundi.
Foto © ASF/H. Talbi

Vijf partners dragen samen bij aan een betere rechtstoegang in Burundi

Posted on by severined

Bujumbura (Burundi), 7 december 2017 – Na enkele maanden van voorbereidingen vond vorige week in Bujumbura de officiële lancering plaats van het “Menya Utunganirwe”-project (“Ken en eis je rechten”). Advocaten Zonder Grenzen, de Balies van Bujumbura en Gitega en twee middenveldorganisaties, de Vereniging voor de vrede en de mensenrechten en de Vereniging van vrouwelijke juristen in Burundi, scharen zich achter een gemeenschappelijk doel: justitie dichter bij de burger brengen, door de toegang ertoe te vergemakkelijken door middel van lokale mechanismen die tegemoetkomen aan de dagelijkse problemen en verwachtingen van de mensen.

Hoewel het een erkend recht is, heeft de meerderheid van de Burundese burgers maar moeilijk toegang tot justitie. Een van de uitdagingen waar die burgers voor staan is hun gebrek aan kennis van de procedures, met name omwille van de complexiteit van die procedures en omwille van een hoge analfabetismegraad. De burgers worden niet geïnformeerd. “Een lapje grond verkopen om de kosten van een gerechtelijke procedure te betalen, is dat een oplossing?”, vraagt Sistor Havyarimana, programmacoördinator bij ASF. “De burger moet geïnformeerd kunnen worden over de bestaande mogelijkheden en moet een keuze kunnen maken naargelang zijn situatie.” Ook de afstand en de beperkte toegang tot advocaten bemoeilijken de rechtstoegang. “Bepaalde conflicten escaleren: een eenvoudig conflict over een stuk grond kan leiden tot moord, terwijl een eerdere tussenkomst een vreedzame oplossing had kunnen opleveren.”

De heer Arcade Harerimana, Permanent Secretaris bij het Ministerie van Justitie, en mevrouw Christella Kankindi, verantwoordelijke voor de coördinatiegroep “justitievraag” brachten in herinnering dat het recht op rechtstoegang vastgelegd is in het sectorbeleid van het Ministerie. Niettemin benadrukten beiden de obstakels die voor vele kwetsbare burgers blijven bestaan. “Deze kwetsbaarheid kan financieel of persoonsgebonden zijn (omwille van leeftijd, ziekte, onderwijs, godsdienst…), of kan gelinkt zijn aan de aard van het probleem waarmee de burger zit”, preciseerde mevrouw Kankindi.

Om deze redenen zullen ASF en haar partners zich samen vijf jaar lang inzetten voor een project dat gestoeld is op drie pijlers:

  • Het versterken van de capaciteit van de burgers om beter aan conflictpreventie te doen, door hen actief te betrekken bij de uitoefening en opeising van hun rechten. Gemeenschapsfacilitators, die dicht bij de burgers staan, zullen begeleid worden om te beantwoorden aan de nood aan informatie en oriëntatie van de bevolking. Ook wil het project de manieren voor geschillenbeslechting diversifiëren.
  • Het versterken van onafhankelijke, effectieve en kwaliteitsvolle justitiemechanismen om bij te dragen aan de realisatie van de rechtstaat. Het project wil de competenties van advocaten versterken en hen verschillende thematische opleidingen aanbieden. ASF zal ook het verstrekken van kwaliteitsvolle juridische bijstand door advocaten ondersteunen. Volgens Mr. Salvator Kiyuku, stafhouder van de Balie van Bujumbura, zullen de advocaten ervoor zorgen dat ze de Burundese burgers bijstaan bij het oplossen van hun problemen. De advocaat heeft een maatschappelijke rol te spelen en hij moet de kwetsbare burgers verdedigen, “dat is een morele, deontologische en maatschappelijke plicht”, voegde hij toe.
  • De coördinatie van justitieactoren en de uitwisseling van innovatieve praktijken. Alternatieve manieren voor geschillenbeslechting en gerechtelijke mechanismen worden gezien als complementair aan elkaar en de actoren kunnen elkaar versterken door een gemeenschappelijk kader voor hun werk te creëren.

Het “Menya Utunganirwe”-project wordt gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking.

>> Download de presentatie van het project (PDF in het Frans)

– Foto hierboven:bewustmaking van de inwoners van Matongo over het oplossen van landconflicten © APDH
– Coverfoto: de officiële lanceringsceremonie van het project vond plaats op 1 december in Bujumbura © Papy Amani voor ASF

Congo: alternatieve oplossingen voor conflicten

Posted on by severined
Kinshasa, 16 juli 2017 – In een land als Congo is een beroep doen op formele rechterlijke mechanismen niet altijd de beste manier om op vreedzame wijze conflicten op te lossen. Daarom breidt Advocaten Zonder Grenzen haar steun uit naar actoren binnen de lokale geschillenbeslechting: gemeenschapsleiders en traditionele leiders, organisaties uit het maatschappelijke middenveld, paralegals… Deze aanpak staat centraal in een nieuw vijfjarenprogramma van de organisatie, dat begin juni officieel gelanceerd werd. ASF, dat kan bogen op vijftien jaar ervaring in Congo, heeft recentelijk een nieuw vijfjarenprogramma (2017-2021) gelanceerd waarmee ze haar inspanningen verderzet om te voldoen aan de meest urgente noden van de bevolking met betrekking tot justitie. “De klassieke juridische bijstand zet hoofdzakelijk in op juridische professionals, door te vaak geschillen voor de rechtbank te willen brengen. Deze rechterlijke instellingen zijn nochtans niet in staat te voldoen aan de enorme noden van de bevolking, en het vertrouwen van de burger in de formele rechterlijke instellingen blijft erg zwak”, legt Gilles Durdu, landelijk directeur van ASF, uit. Verbetering van de toegang tot justitie vereist diversifiëring van de manieren om geschillen op te lossen en ondersteuning van actoren die innovatieve en alternatieve mechanismes opzetten, zoals bemiddeling. Deze mechanismes bieden talrijke voordelen: het gaat om lokale geschillenbeslechting die weinig kost, die het mogelijk maakt om geschillen snel te regelen, die geen welbepaalde formaliteiten vereist en die schadevergoeding en verzoening vooropstelt, zodat het behoud van de sociale cohesie verzekerd is. Bovendien dragen deze mechanismes bij aan het terugdringen van de overbelasting van de rechtbanken. In het kader van haar nieuwe vijfjarenprogramma ondersteunt ASF deze lokale geschillenbeslechting, terwijl ze ook haar samenwerking met de formele sector (Balies, advocaten, enz.) versterkt om zo een holistische bescherming van de rechten van de bevolking te garanderen. Mgr. Daniel Nlandu, bisschop van Matadi en vertegenwoordiger van de Diocesane Commissie “Justice et Paix”, verwelkomt het initiatief met open armen, omdat het mede een antwoord kan bieden op “het netelige probleem van conflicten in hun vele vormen waardoor onze samenleving geplaagd wordt en wat steeds bovenaan heeft gestaan bij de prioriteiten van onze Commissie.” Hij spoort alle actoren aan om gezamenlijk op te treden, “voor het welzijn van en de sociale vrede binnen onze gemeenschappen”. Voor Irène Sifa Masumbuko, provinciale Minister van Justitie en Mensenrechten van Noord-Kivu, blijft “de rol van advocaten en van het maatschappelijke middenveld erg belangrijk met het oog op het voldoen aan de vraag naar justitie van kwetsbare groepen”. Om deze doelstelling te behalen, heeft de Minister beklemtoond dat “het belangrijk en noodzakelijk is dat het justitieapparaat van de staat en de internationale en lokale middenveldorganisaties de krachten bundelen”. Het programma voorziet om 25.000 mensen te sensibiliseren over hun rechten en over de middelen om deze uit oefenen, om een gratis juridische consultatie te organiseren ten behoeve van 4.500 personen en om juridische bijstand te verstrekken die aangepast is aan de specifieke noden en belangen van 1.750 personen. Terzelfdertijd zullen 100 actoren binnen de vreedzame oplossing van conflicten opgeleid worden om kwaliteitsvolle dienstverlening te garanderen. Het programma wordt uitgevoerd met de steun van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, in partnerschap met de Balies van Goma en Matadi, de Diocesane Commissie “Justice et Paix” en de “Dynamique des Femmes Juristes”. Nadat het programma officieel werd gelanceerd op 7 juni te Kinshasa, was het al het onderwerp van twee workshops in Matadi en Goma waarbij verschillende stakeholders ideeën konden uitwisselen en delen, respectievelijk van 13 tot 15 en van 19 tot 21 juni (zie coverfoto). >>> Download de brochure waarin het programma voorgesteld wordt.
  • Foto: conflictbeheersing door de gemeenschap in Kongo Central © ASF/Johnny Lobho Amula

ASF in Tsjaad: terugblik en perspectieven

Posted on by severined
Begin mei heeft de Europese Unie officieel haar steun verlengd aan de activiteiten van Advocaten Zonder Grenzen (ASF) in Tsjaad, zodat de organisatie haar werk ten voordele van de mensenrechten kan voortzetten. Meteen is dit de gelegenheid om de balans op te maken van de tot nog toe bereikte resultaten en van de komende uitdagingen. Sinds enkele jaren kent Tsjaad sterke sociale spanningen als gevolg van een grote economische crisis en het slecht beheer van de inkomsten van de Staat. Ook op het vlak van respect voor de mensenrechten gaat de toestand achteruit : de overheid heeft de ruimte om de publieke vrijheden en rechten uit te oefenen beperkt. De bevolking ondervindt nog steeds heel wat moeilijkheden om toegang te krijgen tot justitie. ASF is sinds 2012 aanwezig in het land, achtereenvolgens met de steun van de Europese Unie, het federaal departement van Buitenlandse Zaken van Zwitserland en de Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit. De organisatie heeft zich eerst toegelegd op de verbetering van de maatschappelijke en gerechtelijke verdediging van de minderjarigen. Meer recentelijk heeft ze  organisaties uit het maatschappelijk middenveld begeleid, die zich inzetten voor de toegang tot justitie, zoals het Public Interest Law Centre (PILC). “Voor mij is de toegang tot justitie van fundamenteel belang voor een harmonieuse socio-economische ontwikkeling. Het is ook een doeltreffende manier om te strijden tegen de straffeloosheid” legt Delphine Djiraibe, Voorzitster van het PILC, uit. “In Afrika, en meerbepaald in Tsjaad, vormt straffeloosheid de grootste belemmering voor een effectieve uitoefening van de rechtsspraak en ontwikkeling.” Met de financiële en technische steun van ASF moedigt het PILC de gelijkheid tussen vrouwen en mannen aan en strijdt ze tegen het geweld op grond van geslacht. “De initiatieven van ASF en haar partners in Tsjaad richten zich, enerzijds, tot gemarginaliseerde en kwetsbare personen, zoals vrouwen en kinderen of gedetineerden en, anderzijds, juristen, parajuristen, leiders van bevolkingsgroepen, vertegenwoordigers van de lokale autoriteiten en leden van organisaties uit het maatschappelijk middenveld” legt Gilles Durdu, uittredend directeur van ASF in Tsjaad, uit. “Zowel de activiteiten ten voordele van de bevolking, zoals rechtssensibilisering of de organisatie van gratis juridische raadplegingen, als deze ten voordele van het maatschappelijk middenveld, zoals de vorming rond conflictbeheer op het niveau van de gemeenschap, zijn zeer succesvol geweest en hebben vaak onze verwachtingen overtroffen“. ASF heeft eveneens met succes het werk van het maatschappelijk middenveld rond de praktijk van parajuristen vergemakkelijkt, wat heeft geleid tot de goedkeuring van een gemeenschappelijk statuut voor de parajuristen dat werd medeondertekend door 7 organisaties. Dit statuut betekent een reële vooruitgang op het vlak van de harmonisering van de praktijk door van parajuristen in het land en om alle rechthebbenden dezelfde waarborgen inzake de kwaliteit van dienstverlening te bieden. In 2016 werden eveneens twee ambitieuse studies gerealiseerd. De eerste, toegespitst op de inzet en de gevolgen van de hechtenis voor de gevangenen en voor de Tsjaadse maatschappij, heeft het mogelijk gemaakt een dialoog op te starten tussen de actoren die betrokken zijn bij de problematiek, met inbegrip van de nationale autoriteiten. De tweede publicatie bestudeert het beheer van conflicten omtrent natuurlijke rijkdommen door lokale gemeenschappen en formuleert een hele reeks aanbevelingen voor een beter beheer van de natuurlijke rijkdommen en van de conflicten die ermee verband houden. Vanaf de zomer 2017 start ASF een nieuw 2-jaren project met de steun van de Europese Unie, in partnerschap met de Tsjaadse Liga voor de Mensenrechten. Onder de titel “Ondersteuning van de burgerlijke initiatieven ter bevordering en verdediging van de mensenrechten in Tsjaad” zal ASF dankzij dit project haar steun verlenen aan de verenigingen die zich inzetten voor de verdediging van de mensenrechten.
Foto © ASF/G. Durdu