Transitional Justice & Historical Redress
Transitional Justice & Historical Redress is een speciale artikelenreeks, is geboren uit een collaboratie tussen Advocaten Zonder Grenzen en het Leuvens Instituut voor Criminologie.
Artikelen
Historische waarheid en verantwoording in de postkoniale staat
Woensdag 14 December
Prof. Tine Destrooper en Dr. Cira Palli-Aspero
Te midden van een groeiende aandacht voor de kwestie van historisch onrecht, hebben verschillende regeringen over de hele wereld onderzoekscommissies opgericht om hun koloniale verleden onder de loep te nemen, waarbij zij hun werk expliciet of impliciet kaderen binnen de retoriek van transitionele justitie...
Hoe onderhandelen partijen over dekolonisatie? Het geval van België
Donderdag 2 Februari
Prof. Valérie Rosoux
Valérie Rosoux terug op de ervaring van de Belgische Bijzondere Parlementaire Commissie over het Koloniaal Verleden. In het bijzonder bespreekt ze de rol van emoties en intergenerationele overdracht van historische herinnering bij onderhandelingen over postkoloniale erfenissen...
Transitionele justitie: Katalysator voor revolutionaire verandering?
Donderdag 9 Februari
Noha Aboueldahab
Transitionele justitie heeft lang getracht het historische onrecht aan te pakken dat aan de basis ligt van aanhoudende maatschappelijke, economische, burgerlijke en politieke grieven...
Een uitgelezen kans om de koloniale erfenis in beeld te brengen: transitionele justitie in Colombia
Donderdag 16 Februari
Claire Wright, Bill Rolston en Fionnuala Ní Aoláin
In de academische literatuur zijn er drie visies over het vermogen van transitionele justitie (TJ) om met koloniale erfenissen om te gaan, die elkaar niet uitsluiten…
Bestrijden of bestendigen? De risico’s bij de zoektocht naar koloniale gerechtigheid
Donderdag 23 Februari
Kristen Parker
In deze bijdrage behandelt Kristen Parker, adjunct-professor aan de Simmons University (USA), de tekortkomingen en risico’s van de traditionele definities van waarheid en verzoening in een koloniale context...
De Top van Accra en herstelbetalingen voor historisch en hedendaags raciaal geweld
Donderdag 2 Maart
Liliane Umubyeyi
In augustus 2022 werd in Accra, op initiatief van de Afrikaanse Unie, het Africa Transitional Justice Legacy Fund en verschillende NGO’s, de eerste grote conferentie in Afrika georganiseerd rond herstelbetalingen sinds de Black Lives Matter-protesten...
Historisch herstel door dialoog: Burgers kunnen het nationale gesprek over de Nederlandse slavernij veranderen
Donderdag 9 Maart
Nicole Immler & Niké Wentholt
Decennialang stonden Nederlandse politici niet te trappelen om het slavernijverleden aan te pakken. In plaats daarvan zetten de burgerinitiatieven wel door...
Transitionele justitie en structurele gerechtigheid: Het geval van Australië
Donderdag 16 Maart
Jennifer Balint & Nesam McMillan
‘#Anotherdayinthecolony’ is een hashtag die inheemse wetenschappers en activisten gebruiken om de dagdagelijkse realiteit te beschrijven van hun leven binnen de koloniale structuur van Australië…
De Tunesische ervaring met de aanpak van de koloniale erfenis via transitionele justitie
Donderdag 23 Maart
Sihem Bensedrine
Op 18 juli 2019 stuurde de Instance Vérité et Dignité (IVD) een memorandum naar de president van de Franse Republiek “betreffende de herstelbetalingen die verschuldigd zijn aan de Tunesische slachtoffers van massale schendingen van de mensenrechten en de economische en sociale rechten“…
Transitionele justitie 2.0 – Hoe een Canadees compromis de koloniale gevolgen in stand houdt
Donderdag 30 Maart
Selen Kazan
De Indian Residential School Settlement Agreement (IRSSA) en de daarmee verbonden Waarheids- en erzoeningscommissie (TRC) voor inheemse volkeren waren herstelmaatregelen voor de Indian Residential Schools (IRS) in Canada…
Theoretische analyse van transitionele justitie voor het koloniale verleden in gevestigde democratieën: Conceptualisering van de transitie
Donderdag 6 April
Magali Bessone
In debatten over transitionele justitie is het vaak moeilijk om het begrip “transitie” te definiëren. Nochtans is een correcte beoordeling van de betekenis van het begrip “transitie” essentieel om transitionele justitie te herdefiniëren…
Het maatschappelijk middenveld in Namibië en de aanpak van de Duitse herstelbetalingen voor de genocide op de Herero- en Nama-volkeren (1904-1908)
Donderdag 20 April
Mutoy Mubiala
De kwestie van de herstelbetalingen voor de genocide die de Duitse kolonisator tussen 1904 en 1908 in Namibië pleegde, staat al tientallen jaren centraal bij de acties van het maatschappelijk middenveld...
De afgelopen jaren is de oproep aan regeringen, samenlevingen en instellingen om beter om te gaan met het koloniaal verleden toegenomen, vooral in het kielzog van de Black Lives Matter-beweging. Dit heeft geleid tot het (voorzichtig) in gang zetten van processen door voormalige koloniserende landen voor het omgaan met het koloniaal verleden. Dit is vooral het geval geweest in contexten van vestigingskolonialisme, mogelijk omdat de blijvende negatieve effecten van kolonialisme en structurele onrechtvaardigheden in deze landen nog steeds sterk en zichtbaar aanwezig zijn. Canada, Australië en de Noordse landen hebben allemaal waarheids- en verzoeningscommissies opgericht, of zijn daarmee bezig, om het onrecht en geweld gedaan aan de inheemse bevolkingen te herstellen. Ook in de VS hebben sommigen opgeroepen tot een proces van waarheidsbevinding en herstel voor slavernij en raciaal geweld.
Meer recentelijk hebben zulke politieke debatten rond gerechtigheid en herstel voor het kolonialisme ook plaats gevonden in landen die betrokken waren bij uitbuiting- en handelskolonialisme. Het Verenigd Koninkrijk, bijvoorbeeld, werd geconfronteerd met juridische claims en eisen voor onderhandelingen over herstelbetalingen in verband met de onderdrukking van de Mai Mai-opstand in Kenia, terwijl Duitsland met Namibië heeft onderhandeld over een – fel bekritiseerde – herstelbetalingsovereenkomst voor de genocide op de Herero en de Nama. In België, Frankrijk en Nederland werden verschillende onderzoekscommissies opgericht om de impact van het kolonialisme te onderzoeken en maatregelen voor te stellen om hier een antwoord op te bieden – wat vaak heeft geleid tot verhitte discussies over herstelmaatregelen en excuses.
Deze ontwikkelingen hebben, zowel in academische als in beleidskringen, tot reflecties geleid over de mogelijke instrumenten die transitionele justitie kan aanbieden voor gerechtigheid en genoegdoening voor historisch en hedendaags onrecht dat voortvloeit uit het koloniale verleden. Traditioneel verwijst transitionele justitie naar een reeks beleidsmaatregelen die landen die uit een gewapend conflict of repressief bewind komen, gebruiken om schendingen van de mensenrechten en onrechtvaardigheden uit het verleden aan te pakken. De inzet van transitionele justitie als antwoord op koloniaal onrecht houdt dus in dat de traditionele grenzen van transitionele justitie worden verruimd, dat ze tevens wordt toegepast in westerse landen en dat de opvattingen over het “onrecht” en de “verantwoordelijkheden” die ze tracht aan te pakken, worden verruimd. Het vereist ook een kritische reflectie over de mate waarin transitional justice zelf is ingebed in postkoloniale normatieve en politieke kaders. Dat kan tot gevolg hebben dat transitional justice structurele onrechtvaardigheden en machtsverschillen bestendigt in plaats van ze te veranderen.
De bijdragen aan deze speciale reeks onderzoeken enkele van de uitdagingen en vragen die dit oproept. In het bijzonder wordt onderzocht of transitionele justitie een geschikt kader is om het koloniale verleden aan te pakken en welk soort rechtsmodel voor historisch herstel transitionele justitie kan bieden. Op basis van ervaringen uit verschillende landen bevragen de artikelen hoe doeltreffend gevestigde mechanismen van transitionele justitie – waarheidscommissies, herstelmaatregelen, juridische processen, herdenking, garanties van niet-herhaling – kunnen zijn bij het streven naar gerechtigheid en genoegdoening voor historisch en blijvend onrecht en bij het aanpakken van intergenerationele trauma’s die van het kolonialisme zijn geërfd. Wat uit deze beschouwingen naar voren komt, is dat transitionele justitie weliswaar nuttig kan zijn voor historisch herstel, maar dat zij met politieke beperkingen te kampen heeft (zoals ook zo vaak het geval is geweest voor transitionele justitie in meer paradigmatische contexten) en dat de normatieve en ideologische kaders van overgangsjustitie moeten worden herzien.
Internationale Solidariteit – Gemeente Etterbeek
Dit project wordt gesteund door de dienst Internationale Solidariteit van de gemeente Etterbeek.
Leuven Transitional Justice Blog
Alle artikelen uit deze speciale reeks zijn ook beschikbaar op de Leuven Transitional Justice Blog.